Alzheimer Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçlar, Alzheimer tedavisinde kullanılan ilaçlarda çok fazla seçenek yoktur. Hastalık ''Asetil Kolin'' eksikliği nedeniyle ortaya çıktığı için kullanılan ilaçlar ile bu maddenin yıkımı engellenir. Kullanılan ilaçlar ile hedef mümkün olduğunca hastalığın seyrini yavaşlatmaktır. Tedavide birinci basamak eğitim ve destektir. İlaç tedavisi tedavinin ikini basamadığıdır.

Asetilkolinesteraz İnhibitörleri: Alzheimer hastalığında hastalığın seyrini değiştirmek ya da tam olarak iyileşme sağlamak henüz mümkün değildir. Fakat uygulann ilaç tedavisi ile hastanın yaşam kalitesi arttırılarak, hastalığın son evreye ulaşması geciktirilebilmektedir. Bu ilaçların başında Asetil kolin adlı maddenin miktarını arttıran ilaçlar bulunmaktadır. Bu yönde onaylanmış 4 tane ilaç bulunmaktadır. 

Takrin, onepezil, galantamin ve rivastigmin bu ilaçlardır. Takrin hastada yarattığı yan etkiler ile günümüzde artık tercih edilmeyen bir ilaçtır. Kolinesteraz inhibitörleri hastalığın başlangıcında kullanılmakta ve çok az olsa da belirtileri azaltmaktadır. İlaç takibi seyreden süreç içinde hastalık kendiliğinden kötüleşebilmektedir. Kullanılan bu ilaçlar başlangıçta yani 2-7 aylık dönemde hastalıkta yavaşlama sağlayabilmektedir.

 İlaçlar hafif ve orta şiddetli Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılmaktadır. Alzheimer ilerlediğinde ilaçların etkisi oldukça sınırlıdır. Bu grup ilaçlar unutkanlık, asabiyet ve hırçınlık gibi belirtilerde de hafifte olsa düzelme sağlayabilir. Yan etkileri ise ishal, mide bulantısı ve kusma olarak sıralanabilir.


Rivastigmin: Kapsül, flaster ve solüsyon gibi versiyonları bulunmaktadır. Flater ve sıvı olan versiyonu ağız yolu ile ilaç kullanmakta zorlanan kişiler için tercih edilmemektedir. İlaç sabah ve akşam olmak üzere 1,5 miligram dozaj ile başlanır. Hasta ilacı kabul ederse dozaj arttırılır. Haftada bir gün olmak şartı ile sabah ve akşam 6 miligrama kadar çıkarılır. İlaç özelikle yemekler ile beraber kullanılmalıdır. Sıvı versiyonu ise soda, meyve suyu ile karıştırılarak hastaya verilir Mide bulantısı, kusma ve ishal gibi yan etkileri bulunmaktadır.

Donepezil: Bu ilaç türünün yalnızca tablet ve ağızda dağılan versiyonu bulunmaktadır. Günde bir defa 5 miligram olacak şekilde başlanır. 1 ay düzenli kullanıldıktan sonra dozu 10 miligrama kadar çıkarılır. Diğer ilaç türlerinde olduğu gibi ishal, mide bulantısı ve kusmaya neden olabilir.
Galantamin: 4.8 miligram tablet ve 8-16 ve 24 miligramlık kapsüller şeklinde bulunmaktadır. İlaca sabah ve akşam olmak üzere 4'er miligram ya da akşamları 8 miligram olacak şekilde başlanır. 1 ay düzenli kullanımdan sonra 16 miligrama kadar çıkarılabilir. En fazla günde 24 miligram kullanılmalıdır. Kalp hızını yavaşlatma, mide bulantısı, kusma ve ishal gibi yan etkilere neden olabilir.


Antioksidanlar: E vitamini ile beraber selegilin adlı Parkinson ilacı birlikte yüksek dozda günde 2 defa kullanıldığında Orta şiddetli Alzheimer hastalığının ilerlemesinde yavaşlama tespit edilmiştir. E vitamini hastada daha az yan etki yarattığı için tek başına kullanımı daha fazla tercih edilmektedir. E vitamini yüksek dozajda kullanıldığında kanamaya yatkın hastalarda riskli olabilir.

Antiglutamaterjik Tedavi: Bu gruba dahil olan tek bir tane ilaç memantin adlı bir moleküldür. Bu molekül özellikle orta ve şiddetli Alzheimer hastalarında çok yüksek olmasa da olumlu etki yaratabilmektedir.

Memantinin, 10 miligramlık tablet ve damla şeklinde formları vardır. Damla şeklinde her basış ile 5 miligram ilaç alınabilmektedir. Başlangıçta günlük bir defa 5 miligram ile başlanır. Haftada bir defa 5 miligram artış yapılır. 1 ay sonra sabah ve akşam olmak üzere günde iki defa 10'ar miligram olacak şekilde kullanılır. Mide bulantısı, ishal, kabızlık, halsizlik, sersemlik, hipertansiyon ve baş ağrısı gibi yan etkilere neden olabilir.


Alzheimer hastalığının tedavisinde halen kullanılan ilaçları içerikleri ve kullanılma mantıkları açısından üç grupta toplayabiliriz. Bunlar;

1. Hastalığın nedeni açısından önem taşıdıklarına ve beyinde dengelerinin değiştiğine inanılan kimyasalların verilmesi ya da kullanımının arttırılması amacına yönelik ilaçlar. Bunlar arasında, beyinde bellek'le yakın ilişkisi olan asetilkolin maddesinin azalmasına karşı kullanılan ve bu maddenin beyindeki kullanımını arttıran ilaçlar ve beyinde hücre ölümünün hızlanmasına neden olduğu gösterilen glutamat maddesinin bu etkisinin giderilmesine yönelik ilaçlar yer almaktadır. Kullanımları, hastalığın başta bellek bozukluğu olmak üzere dil, dikkat ve yönelim bozuklukları gibi etkilerine yöneliktir

2. Genel anlamda beyinde beslenmeyi arttırdığına inanılan ilaçlar. Bunlar arasında bellek ve dikkat bozukluklarına iyi geldiğine inanılan nootropik ilaçlar ve ginko mamülleri yer almaktadır.

3. Depresyon ve davranış bozukluğu ilaçları. Alzheimer hastalığının seyri sırasında sık biçimde depresyon ve çeşitli davranış bozuklukları görülmektedir.

ALZHEİMER İLAÇLARININ ETKİLERİ NASILDIR ?

Bu ilaçların etkileriyle ilgili olarak öncelikle genel bir saptama yapmamız gerekirse şunu söyleyebiliriz; yukarıdaki sıralama içinde 1. maddede yer alan ilaçların etkileri sınırlı ve sürelidir. Listede 2. maddede yer alan ilaçların tedavi değerlerinin şüpheli olduğu son araştırmalarda gösterilmiştir. (kaynak) Üçüncü sırada yer alan davranış ilaçları ise yararlı ve uzun süre etkileri görülebilen ilaçlardır.

Üzerinde Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılır ifadesi olan ilaçlar listenin 1. maddesinde yer alan ilaçlardır. Bu ilaçların etkileri hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve etkilerini sınırlamak yönündedir. Yapılan araştırma- lar bu ilaçların bu tür etkilere sahip olduğunu ancak etkilerin en çok 2 yılla sınırlı olduğunu göstermektedir.

İkinci maddede yer alan ilaçların etkileriyle ilgili son araştırmalar bu ilaçların gösterilebilir etkilerin olmadığını söylemektedir.

Üçüncü maddede yer alan ilaçlar içinde depresyon ve çeşitli davranış bozukluklarına yönelik ilaçlar vardır. BU ilaçların çoğu amaca uygun biçimde kulanılmaktadır.

Alzheimer hastalığını önlemek ya da ilerlemesini yavaşlatmak için bir diyet var mı?

Başta kalp ve metabolizma hastalıkları olmak üzere bir çok hastalık için özel anlamda diyetler önerilmesine alışıldığı için Alzheimer hastalığı içinde benzeri bir ilgi vardır. Hastalığın kesin tedavisinin olmaması ve diyet konusuna gösteri- len ilgi nedeniyle bu konu bilimsel anlamda da ilgi çekici bir konu olmuştur. Farklı kaynaklardan araştırıldığında, Alzheimer'a karşı bir diyetten söz edilememesine rağmen önerilenler olduğunu görüyoruz. Bu öneriler iki ana grupta toplanabilir;

1. Hastalıkta mevcut olan hücre ölümü süreçlerinin geciktirilmesi ya da başlamış hastalıkta hızının yavaşlatılabilmesi için kullanılması önerilenler. Bunlar arasında B, E, C ve A vitaminlerinden zengin besinler ya da vitamin hapları ve tercih edenler için bu özelliğe sahip olduğu gösterilmiş olan her gün az miktarda kırmızı şarap dahildir. B vitaminle- rinden özellikle B 12, sinir büyüme faktör denilen ve sinir yıpranmasına karşı rol üstlenen bir vitamindir. Sayılan diğer vitaminler daha çok vücut direncini arttıran ve özellikle de kansere karşı direnç sağladığı söylenen vitaminlerdir. E, C ve A vitaminlerinin birlikte alındıklarında daha etkili oldukları belirtilmektedir. Aşağıda bu vitaminlerden zengin besinler tablolar halinde gösterilmektedir.

E vitamini açısından zengin bazı besinler

1. Badem
2. Fındık
3. Dolmalık fıstık
4. Patlamış mısır
5. Tahin
6. Kabak çekirdeği
7. Dolmalık biber
8. Kıvırcık
9. Nane
10. Sivri biber
11. Kereviz yaprakları

A vitamini ve beta karotenden zengin besinler
 

1. Yumurta sarısı
2. Karaciğer
3. Süt
4. Ispanak
5. Havuç
6. Yeşil biber
7. Kayısı
8. Yeşil sebzeler
9. Domates
10. Portakal, greyfurt

C vitamini yönünden en zengin besinler

1. Kuşburnu
2. Maydanoz
3. Tere
4. Roka
5. Kırmızılahana
6. Çilek
7. Karnabahar
8. Ispanak
9. Yeşil sivri biber
10. Turunçgiller (Portakal, mandalina, greyfurt, limon

B12 vitamininden zengin besinler
             

1. Yulaf, çavdar, kepek ekmeği
2. Tam buğday ekmeği
3. Bamya
4. Tarhana çorbası
5. Yerfıstığı
6. Dolmalık fıstık

B1 vitamininden zengin besinler

1. Bulgur pilavı
2. Sığır eti
3. Balık eti
4. Kuzu böbreği, yüreği, karaciğeri
5. Beyaz peynir
6. Süt
7. Yumurta sarısı

B2 vitamininden zengin besinler

1. Süt dana karaciğer
2. Süt dana böbrek
3. Tavuk karaciğeri
4. Dereotu
5. Tarhana çorbası
6. Pul biber

B6 vitamininden zengin besinler

1. Acı pul biber
2. Sivri biber
3. Kereviz yaprakları
4. Ceviz
5. Dereotu
6. Keten tohumu
7. Tahin
8. Tam buğday ekmeği

2. Akdeniz Diyeti : Son yıllarda Alzheimer hastalığının risk faktörleri arasına damar risk faktörleri denilen; hipertansiyon, şeker hastalığı ve kolesterol yüksekliği de katılmıştır. Bu faktörlerin beyinde hücre ölümü mekanizmalarını hızlandırdığı ve Alzheimer hastalığının ortaya çıkmasını ve ilerlemesini kolaylaştırdığı gösterilmiştir. (kaynak) Bundan dolayı bu risk faktörlerine karşı önerilen diyetler Alzheimer hastalığı için de önerilmeye başlanmıştır. Bunların başında da 

Akdeniz Diyeti gelmektedir. Bu diyet ;

1. Zeytinyağı, 
2. Tahıllar, 
3. Ceviz, 
4. Fındık, 
5. Meyva, 
6. Sebze, 
7. Balık
8. Kırmızı et

 kısıtlanması üzerine kurulmuş bir diyettir.