Laktik Asit Fermantasyonu Nedir ?

 

Laktik Asit Fermantasyonu, oksijen yetersizliği sırasında bazı bakteri ve hayvan hücrelerinde görülmekte olan bir fermantasyon biçimi olarak tanımlanabilmektedir. Normal şartlar altında glikozun glikoliz yoluyla parçalanması söz konusudur. Bu parçalanma sonucunda iki molekül ATP, iki molekül NADH ve iki molekül de pirüvat elde edilmektedir. 

Ancak yeni glikoz moleküllerinin parçalanmaya devam edebilmesi için NADH moleküllerinde bulunan hidrojen atomunun başka bir moleküle aktarılarak NAD+'nın tekrar oluşturulması gerekmektedir.

Ortamda yeterli oksijen bulunduğu takdirde NADH molekülünde bulunan hidrojenin bir takım ara moleküller aracılığı ile oksijene aktarılması ve glikozun ilk aşamalarında ortaya çıkan bir hidrojen iyonunun da kullanılmasıyla bir molekül su meydana geldiğini görebilirsiniz. Bu süreç sırasında da hücreye enerji sağlamakta olan ATP moleküllerinin ortaya çıkması söz konusudur.

Ortamda yeteri kadar oksijen bulunmaması durumunda ise pirüvatın laktik aside dönüşmesi NADH'dan tekrar NAD+ elde edilmesini sağlamaktadır. Bu durumda laktat daha fazla parçalanmasa bile NAD+ yenilendiğinden dolayı yeni glikoz moleküllerinin parçalanmasında kullanılabilmektedir. Bu durumda az miktarda ATP üretiminin sağlanması ve laktatın hücreden difüzyonla çıkarılması mümkündür.

İnsan Vücudunda Laktik Asit Fermantasyonu

Kas hücrelerinin kandan yeterince oksijen elde edememesi durumunda laktik asit fermantasyonu ile enerji üretmeye devam etmektedir. Ancak laktik asidin de ortamın pH'ını düşürme gibi bir etkisi olduğundan glikozun tersinmez bir tepkimesini sentezlemekte olan fosfofruktokinaz enziminin düşük pH'de inhibe olması ve be sebeple de aşırı laktat üretimi ve kanda asidoz meydana gelmemesi söz konusu olur.

Bazı hücrelerin laktatı kolaylıkla içlerine alıp onu pirüvata çevirdiklerini ve sonra da normal yolla metabolize ettiği görülür. Oksijen kıtlığı çekmekte olan kas hücrelerinin aksine bu hücrelerde bol oksijen bulunması sebebiyle onlarda laktat birikmediği ve bu sayede de kas hücrelerinin de glikozu parçalamaya devam edebildiklerini görebilirsiniz.

Laktik Asit Fermantasyonunun Gıda Üretimindeki Rolü

Laktik asit fermantasyonu neolitik çağdan beri kullanılmaya devam eden bir bileşimdir. Laktik asidin etkisi ile gıdaların asitlenmesi ve buna bağlı olarak da bozulmaya neden olacak mikroorganizmaların büyümesini engellemekte ve hatta öldürebilmektedir. Bunun örneklerini sütün ekşimesinden elde edilen yoğurt, yayık ayran, tuzsuz peynir gibi ürünlerde görebiliriz. Ayrıca Almanların lahana turşusu ve Korelilerin kimçisi ve diğer bazı turşular da bu gruba örnek olarak verilebilir.

Laktik Asit Fermantasyonunun Hayvancılıktaki Rolü

Yaz mevsiminde elde edilen yeşil otlar kışa kadar dayansın diye silaj denilen laktik asit fermantasyonu işlemine tabi tutulmaktadır. Bu işlemde yeşil otların silolara doldurularak ya da plastikle örtülerek oksijenle temasının kesilmesi söz konusudur. Bu ortamda büyüyen laktik asit bakterilerinin ortamı asitlendirmesi ve silajın bozulmasına neden olabilecek diğer organizmaların büyümesine engel olduğu görülür.