Sönmüş kireç, sönmemiş haldeki kuru kirecin, su ile etkileşimi ile kalsiyum hidroksit adı verilen sönmüş kireç elde edilir. Sönmemiş kireç akışkan bir formdadır. Kireç CaO hali ile kullanılmaz. Özel CaO söndürme kutularında su ile işlem görmesi şarttır. Sönmemiş kireç su ile işleme girdiğinde 300-400 derece ısı açığa çıkar. Reaksiyon gerçekleşebilmesi için kirecin ağırlığının 1/3 ü kadar su gerekir. Kirecin söndürülmesine hidratasyon adı verilir.
Kirecin söndürülmesi sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar vardır,
Kirecin söndürülmesi işleminde % 100 oranında hacim artışı meydana gelir. Kireç söndürülürken kaynar vaziyette kabarcıkların meydana gelmesi bundandır. Söndürülme işlemi yapılmadan direk kullanılan kireç, söndürülme işlemi sırasında yapacağı reaksiyonu kullanılmış olduğu yerde meydana getirerek hacmin artmasına ve kullanıldığı yerde hasar meydana gelmesine neden olur.
Böyle bir durum yaşanmaması için kireç taşının inşaat yapılacak yerdeki kireç havuzlarında en az 15 gün boyunca su ile reaksiyonunun tamamlanması gerekir. Kirecin suyu iyi ayarlanmaz ise kireç su kaybederek tekrar CaO haline dönüşebilir. Bundan dolayı kireç söndürme işleminde suyu azar, azar vererek her kabarma işleminden sonra gerekli su miktarını tekrar, tekrar ayarlamak gerekir.
Tehlikeli bir işlem olduğundan dolayı kireç söndürme işlemi alelade herhangi bir yerde yapılamaz. Bu işlem için hazırlanan özel kireç kuyularında veya fabrikalarda suyu püskürtme sureti ile yapılır. İlkel kuyularda yapılmış olan kireç söndürme işlemi fazla su ile yapıldığından dolayı yağlı kireç olarak ortaya çıkar. Fabrikalar da söndürülmüş kireç ise Ca(OH)2 ismini alıp ince bir toz şeklinde özel çimento torbalarında satılmaktadır. Torbalarda satılan kirece hidrate ismi verilmektedir.
Sönmüş kireç nerelerde kullanılır?
- İnşaatlarda, yol yapımında asfalt katkısı olarak, gazbeton üretiminde, kalsiyum silikat içeren tuğla üretiminde, harç ve sıva yapımında bağlayıcı olarak kullanılır. Asfalt dayanıklılığını artırarak asfaltın daha az nem tutarak soyulmasını engeller.
- Madencilik sektöründe bakır, çinko, kurşun gibi cevherlerin ph değerlerini ayarlamada demirin peletlenmesin de bağlayıcı olarak, altın madeninin kazanılmasında ph ayarlayıcısı olarak kullanılır.
- Kağıt sanayinde kağıt atık sularında bulunan katıların çöktürülmesi işleminde kullanılır.
- Kimyasal olarak kullanıldığı yerler ise, hipo klorit üretimi, sitrik asit rafinasyonu, krom kimyasallarının üretiminde nötrleştirici özelliğinden faydalanılarak, propilen glikolin üretiminde kullanılır.
- Baca gazındaki bazı ağır metallerin temizlenmesinde, baca gazında oluşan HCI nın temizlenmesinde faydalanılır.
- İçme suyu arıtmak için, sudaki karbonat sertliğini gidermek için, asidik suların nötrleştirilmesi için, sudaki ph seviyesini artırmak için, ve bazı bakteri ve enfeksiyonların yok edilmesi amacı ile kullanılır.
- Atık sularda ise, katı maddelerin çökertilmesinde atık sudaki fosfor ve azotun giderilmesinde kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder