Akut Nazofarenjit Nedir? Tedavisi Var mı?

Akut nazofarenjit; Rhinovirüsler adlı virüs çeşidinin neden olduğu ve kendiliğinden bir hafta ile on gün arasında iyileşebilen, burunda akıntı, ateşlenme şeklindeki belirtiler gösteren bir enfeksiyon hastalığıdır. Hava vasıtasıyla, solunumla alınmış rhinovirüsler burunun mukozasına tutunmaktadırlar. 

Bağışıklık sistemi harekete geçip virüsün vücuttan dışarıya atılmasına çalışır. Virüslerin vücuttan atılmaya çalışılması, hapşırık, burunda akıntı ve de ateşlenme şeklindeki tepkilerin meydana gelmesine neden olur. Virüs vücuttan atılmasının ardından bu tepkiler de biter. Toplumumuzda grip ve nezle tabirlerinin eş anlamlı şeklinde kullanılır. Ancak bu iki rahatsızlık birbirinden değişiktir. Nezle virüs vasıtasıyla meydana gelen bir tür rahatsızlıktır ve de ağır bir şekilde devam etmemektedir. 





Grip ise birden başlayıp ve de oldukça sık yükselen ateşin meydana geldiği bir rahatsızlıktır. Salgı biçiminde gözüküp, yatak döşek yatırır. Nezlede veya gripte antibiyotik kullanımına gerek kalmaz.

Nezle belirtileri, İlk olarak boğazlarda gıdıklanma hissi ile yoğun bir şekilde hapşırmak. Burunda tıkanıklık ve burunda akıntı oluşması. Kuru öksürük olması. Özellikle öksürüğün gece yatınca yoğun bir şekilde gözükür. Fazla yükselmeyen ateşlenmeler. İlk günlerde biraz fazla olur. İştah kaybı olması. Bağırsakların az bir şey yumuşaması. 

Huzursuz olma hissi. Nezle tedavisi, Bol bir şekilde sıvı gıdalar tüketilmelidir. Rahatsızlığı bulaştırmamak maksatıyla öbür insanlardan uzak durulmalı. Çok sıkı bir şekilde giyinilmemelidir. Sigara içilmemeli ve içilen yerlerden uzak durulmalıdır. Burundaki tıkanmayı giderebilmek maksatıyla burunu açan spreyleri kullanmalıdır. Ağrı kesici ve de ateş bulunuyorsa ateşi düşüren haplar kullanılmalıdır.

Doktora başvurulması gereken durumlar, bazı belirtilenlerden herhangi birisi bulunuyorsa zaman geçirmeden doktora başvurulmalıdır. Ateş 38.5 geçiyor ise. Nefeste daralma bulunuyorsa. Balgam yeşil veya sarı renkte ise. Nezle 14 günden uzun bir süre devam ettiyse.

Akut Solunum Yolu Enfeksiyonları

• Bulaşıcı organizmaların ana giriş kapısıdır 
• Bu nedenle en sık enfekte olan sistemdir 
• Hekimlerin birinci basamakta en sık tedavi etmek durumunda kaldığı sistemdir

SOLUNUM YOLU ENFEKSIYONLARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ

Büyük oranda viral kökenlidirler

1. Rinovirusler
2. Koronavirusler
3. Adenovirusler
4. İnfluenza virus
5. Parainfluenzavirus
6. Koksakivirus
7. RSV
8. HSV 1-2
9. EBV
10. CMV 

SOLUNUM YOLU BAKTERIYEL ENFEKSIYONLARıNıN ORTAK ÖZELLIKLERI

• Büyük oranda viral enfeksiyonları takiben gelişir
• Spontan iyileşme oranı yüksek !
• Enfeksiyon etkenleri sınırlı 

• A.tonsillofarenjit S.pyogenes (GABHS) 
• A.otitis media, A.rinosinüzit S.pneumoniae, H.influenzae, M.catarrhalis TK Pnömoni S.pneumoniae, H.influenzae, M.pneumonia 
• Dar spektrumlu antibiyotiklerle, ayaktan tedavi edilebilirler 
• Direnç sorunu!

Şüpheli solunum yolu enfeksiyonu bulgularından bir veya daha fazlasının varlığı 

(öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı, göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı, ateş)

Üst yada alt solunum yolu ayrımını yap 

• Göğüs ağrısı, 
• Nefes darlığı, 
• Hırıltılı solunum, 
• Stridor belirtileri varlığı ± fizik muayenede raller, 
• Ronküsler, 
• Çekilmeler, 
• Bronşiyal solunum sesleri 

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Akut nazofarenjit 

• soğuk algınlığı,
• coriza
• ,rinosinüzit
• Akut tonsillofarenjit 
• Akut otitis media 
• Akut sinüzit 

Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları 

1. Krup 
2. Trakeit 
3. Bronşiolit 
4. Pnömoni 

AKUT NAZOFARENJIT (RINOSINÜZIT , SOĞUK ALGıNLıĞı)

Virüslerin neden olduğu, 

Damlacık yoluyla kişiden kişiye bulaşan 

Rinosinüzit şeklinde üst solunum yolunu tutan 

Kendi kendini sınırlayan 'hafif' seyirli bir hastalıktır. 

 Çocuklarda en sık rastlanan hastalık 

 Her çocuk yılda 5-8 atak geçirir 

 Kış aylarında, kreş çocuklarında, 2 yaş altı, kötü beslenme…..sık 

 Etken %90 viruslar (>%40 Rhinoviruslar, diğerleri coronavirus, parainfluenza virus,RSV, adeno, entero v)

KLINIK

 Burun akıntısı, boğaz ağrısı, ateş ve öksürük 

 Küçük çocuklarda ateş,huzursuzluk ve hapşırma ardından burun akıntısı, burun tıkanıklığı 

 Sıklıkla kalın, opak ya da renkli bir akıntı da bulunabilir. Bu tablo enfeksiyonun bakteriyel olduğunu göstermez. 

 Bu nedenle, ancak 10 gün geçtiği halde kliniği düzelmeyen olgularda antibiyotik kullanılmalıdır.

EN ÇOK GRIPLE KARıŞıR

SOĞUK                                ALGINLIĞI                        GRİP 

 Ateş                                            nadir                                 38-39° 

Baş ağrısı                                    nadir                                 sürekli 

Genel ağrı ve sızı                          az                                  genellikle                      

Yorgunluk                                   hafif                                 2-3 hafta 

Tıkalı burun                              genellikle                           bazen 

Hapşırma                                  genellikle                           bazen 

Boğaz Ağrısı                             genellikle                          bazen 

Öksürük                                     nadir                                 genellikle 

Komplikasyonları               sinüzit ve kulak ağrısı           bronşit, zatürree 

Engellemek                         hiç bir şey yapılamaz            Aşılama ve anti viral ilaçlar 

SOĞUK ALGıNLıĞıNı NASıL TEDAVI EDELIM?

Viral  Antibiyotik gereksiz

Ateşi düşürmek ve burun tıkanıklığını gidermek için parasetamol ve serum fizyolojik

Antihitaminik-Dekonjestan-Antipiretik kombinasyonları büyük çocuk ve erikinlerde yarar sağlayabilir ancak küçük çocuklarda kullanımı ile ilgili yeterli kanıt yoktur

C vitamini   Semptomların süresini ve şiddetini azaltabileceği, ancak daha fazla RCTs çalışmaya ihtiyaç var

Çinko     Semptomların süresini kısaltabilir ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç var

Sarımsak   Yeterli kanıt yok Sadece bir çalışma soğuk algınlığını önleyebileceğini söylüyor

Genellikle 3-7 günde kendiliğinden iyileşir

AKUT BAKTERIYEL SINÜZIT (RINOSINÜZIT)

 Çoğunlukla viral ÜSYE sonrası (%5-10 oranında) 

 Tanı öykü ile konur, genellikle görüntüleme gereksizdir 

 H.influenzae sıklıkla, S.pneumoniae ikinci sıklıkla etkendir 

 Beta-lactamase üreten H.influenzae oranları pek çok bölgede artmıştır 

 Amoksisilin-clavulanate ilk seçilecek antibiyotiktir.

TANı: ÖYKÜYLE ÜÇ ŞEKILDE

 Devam eden bulgular (>10 gün devam eden burun akıntısı,burun tıkanıklığı, öksürük) 

 Ciddi bulgular (en az 3 gündür ≥39 ºC ateş, pürülan burun akıntısı) 

 Bulgularda kötüleşme (başlangıçtaki düzelme sonrası bulguların artarak geri dönmesi; ateş,burun akıntısı, öksürük) 

RINOSINÜZIT IÇIN RISK FAKTÖRLERI

   Lokal Faktörler:                                                       Sistemik Faktörler:

 Anatomik varyasyonlar                                             Alerjik durumlar 

 Adenoid hipertrofisi                                                  İmmün yetmezlikler 

 Nazal polipler                                                            Kistik fibrozis ve mukosiliyer disfonksiyon 

 Maksillofasial anomaliler                                          Dental enfeksiyonlar 

 Koanal atrezi                                                             Gastroözefageal reflü

 Sinonazal travma veya cerrahi girişim 

 Burunda yabancı cisim 

 Alerjik rinit 

 Rinitis medikomentoza  

RINOSINÜZITTE ANTIBIYOTIK TEDAVISI

AKUT TONSILLOFARENJIT ETKENLER

AMAÇ

Tedavi gerektirmeyen viral tonsillofarenjit olgularını GAS’a bağlı tonsillofarenjit olgularından ayırt etmek

ERKEN

Servikal lenfadenit 

Peritonsiller apse 

Retrofarengeal apse 

Akut otitis media 

Akut sinüzit 

Bronkopnömoni 

Menenjit 

Beyin apsesi 

Septik artrit 

Osteomiyelit

 Endokardit 

Sellülit 

Nekrotizan fasiit 

Bakteriyemi 

Streptokoksik toksik şok sendromu 

GEÇ

Akut romatizmal ateş 

Poststreptokoksik glomerülonefrit 

Romatizmal kalp hastalığı 

PANDAS (Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal Infections)

GAS HASTALıK YÜKÜ

 En az 663.000 yeni vaka/yıl 

 Yaklaşık 163.000 ölüm/yıl 

 GAS farenjit 

 >616 milyon vaka/yıl 

 Ciddi GAS hastalığı 

 517.000/yıl ölüm 

 Romatizmal kalp hastalığı 

 Tahmini 15.6 milyon vaka 282.000/yıl yeni vaka 233.000/yıl ölüm

TEDAVIDE VIRAL-BAKTERIYEL AYRıMı 

Viral ve GAS farenjiti klinik olarak birbirinden güvenilir bir şekilde ayrılamaz.

                                   Bakteriyel                     Viral      

Yaş                               5-15 yaş                  Her yaş (<3yaş) 

Ateş                              >38.5 ºC                   <38.0 ºC 

Burun akıntısı               Yok                        Sıklıkla var 

Öksürük,ses kısıklığı    Yok                     Sıklıkla var   

İshal                               Yok                     Görülebilir 

Eksuda                      Daha sık                  Daha az 

Ağrılı LAP                  Sık                        Seyrek 

3 yaşından küçüklerde virüsler neredeyse tek etkendir. Viral ve GAS farenjiti klinik olarak birbirinden güvenilir bir şekilde ayrılamaz.