Hümik Asit Nedir ?

 

Hümik asit, pH değeri ikiden küçük asidik özelliği olan sularda çözünmez. pH değeri daha yüksek olan suda ya da alkalik özelliğe sahip çözeltilerde çözünür. Moleküler ağırlığı fazla olan hümik asit, uzun zincir moleküler yapıdadır. Koyu kahverengi ve siyah arasında bir renge sahiptir. Organik madde hayvansal ve bitkisel kalıntıların biyolojik ve kimyasal humifikasyonuyla mikro organizmaların biyolojik aktivitesi sonucunda oluşur. 

Doğal hümik maddenin temel fraksiyonu hümik asitlerdir. Bu asitler bitkiler ve toprağa doğal aynı zamanda organik yolla yaşamsal besin maddeleri, izelementleri ve vitaminleri sağlamanın en iyi yoludur. Hümik asitler, torf yataklarında, toprakta, taze su kaynaklarında, linyit katmanlarında ve leonardit madeninde bulunmaktadır. Bunlar kolloidal maddeler olup, kil gibi hareket ederler.

Hümik molekülünde katyon değişim siteleri hidrojen iyonuyla doldurulduğunda meydana gelen maddenin hümik asit olduğu düşünülür. Ancak bu pH değeri üzerine fazla etki yapmaz. Çünkü bu asit suda çözünmez. Araştırmalarda mantarlarda, yosunlar ve lignin içermeyen çürük meyvelerde yüksek miktarda hümik asit olduğu görülmüştür. Bu asitlerin besleyici özellikleri daha çok makro ve mikro besin elementlerinin bitkiye geçtiği sırada ortaya çıkar. Biyolojik etkileriyse daha çok mikroorganizmaların aktivitelerinin arttırılmasında görülür. Hümik asitler fiziksel ve kimyasal açıdan iyi bir toprak oluşturulmasında, toprağın süzme özelliğinde, havalandırmada, topraktaki iyon değişiminde, nem tutmada, toprağın tamponlanmasında önemli etkiler yapar. Verimli toprak üretmek için, mineralizasyon süresince gereken besin maddelerinin ortaya çıkışını sağlayan hümik asitlerin önemli destekleri bulunmaktadır.

Hümik asitin yararları

Yapılan araştırmalara göre toprağın verimliliği içinde bulunan hümik asitle orantılı şekilde belirlenmektedir. Bu asitlerin en önemli özelliği çözünemez metal iyonlarını, hidroksit ve oksitleri gerektiği zaman bitkilere yavaşça ve sürekli olarak verme yeteneğinin olmasıdır. Bu nedenle yararları üç farklı sınıflandırmayla değerlendirilir.

Fiziksel yararları

1. Toprağın yapısını düzelterek, kil mineralleriyle birleşip toprağı tanecikli bir yapıya getirir. Toprağın hava ve su geçirgenliğini artırır, gevşeklik ve işlenme özelliği yükselir ve topaklanma önlenir. Verimsiz olan killi toprakların parçalanmasını sağlar ve toprağı verimli hale getirir. Sıkışan toprağı engelleyerek, kabarık olmasını ve hava almasına yardımcı olur.
2. Toprağın havalanma özelliği arttığından, köklerin havalanmasını sağlar. Yorgun toprağın gençleşmesine yardımcı olur.
3. Hümik asit kendi ağırlığının yaklaşık 20 katı kadar su tutabildiğinden, toprağın su tutma özelliğini arttırır. Su miktarını dengeler, bitkinin kuraklığa karşı direncini arttırır, kurak bölgelerde verimi yükseltir. Az suyla verimli bir sulama yapılmasını sağlar.
4. Tohum yatağı şartlarının uygun olmasına yardımcı olur.
5. Toprağın içindeki küçük parçacıkları birleştirip, topraktaki çatlamayı engeller ve erozyona engel olur.
6. Toprak rengini koyulaştırdığından, güneşten yararlanma özelliğini arttırır.

Kimyasal yararları

1. Bazik ve asidik özellikleri olan toprakları nötralize eder. Fazla miktardaki kireç ve tuzluluk oranını giderir ve pH dengesini ayarlar.
2. Suda çözünen inorganik gübreleri köklerde tutar ve ihtiyaç oldukça serbest bırakır. Kök çevresinde olan besinlerin yıkanarak uzaklaşmalarına engel olur. Fazla gübreyi toprağa yavaş verdiğinden, devamlı verimli olan toprak yapısını sağlar. Fazla gübreleme nedeniyle oluşacak zararları engeller.
3. Toprakta iyon değişimi kapasitesini yüksek seviyeye çıkarır.Toprak parçacıklarının tuttuğu, bitkinin alamadığı besin maddelerini serbest hale getirerek, bitki tarafından kullanılmasını sağlar.
4. Kimyasal olarak aktiftir ve toprakta olan mineralleri, metalleri, organikleri çözünebilir ya da çözünemez kompleksler olarak oluşturma özelliğine sahiptir. Bu şekilde bitkilere gereken besinleri hazır bekletir. Toprakta olan azotu arttırır, demir eksikliğinin giderilmesini sağlar.
5. Alkali ortamda toprakta bulunan metal oksitlerin iyonlarını kullanarak, organik metal kompleksler meydana getirir.
6. Toprakta olan kireç içindeki karbondioksiti serbest hale getirir, bunun fotosentezde kullanılmasını sağlar.
7. Toprakta bulunan izelementleri, potasyum, fosfor, azot, demir ve çinko gibi besinlerin bitkiler tarafından yüksek düzeyde emilimini sağlar.
8. Bitki gelişiminde gerekli olan mineraller bakımından zengindir.
9. Toprağın zehirli, kirletici ve zararlı maddelerden temizlenmesine yardımcı olur.

Biyolojik yararları

1. Hücre bölünmesini hızlandırdığından, bitkilerin gelişmesine ve hızla büyümesine yardımcı olur. Ayrıca fidelerin büyümelerini destekler.
2. Kök gelişimini hızlandırır, onların kuvvetlenmesini sağlar. Köklerin uzunlamasına gelişmesine yardımcı olur. Bu sebeple bitkinin daha fazla besin almasını sağlar.
3. Tohum çimlenmesini hızlandırır, bitkinin canlı kalmasını sağlar.
4. Meyvelerin hücre duvarı kalınlığını arttırır, depolanma süresinin uzamasına ve raf ömrünün artmasına yardımcı olur.
5. Ürünler daha kaliteli olur. Hem dış görünüşleri, hem de besin değerleri yüksek olur. Hümik asit kullanıldığında topraktan alınan verim artar, elde edilen ürünler besleyici ve sağlıklı olur.