Çocuklarda Artrit

 

Çocuklarda artrit, yetişkinlerde etkili olan artritle kıyaslandığında daha farklı bir seyir izler. Hastalığın tanımlanması için bir ya da daha fazla sayıda eklemde etkili olan, en az altı hafta eklemdeki şişliklerle süregelen tipik sorunların yaşanması gerekir. Eklem şişliklerin dokunulduğunda ağrılı olması, hareketleri kısıtlaması artrit hastalığının aktif döneminde olduğunun göstergesidir. Çocuklarda artrit hastalığı üç farklı tipte ortaya çıkabilir. 

Bunların sınıflandırılması hastalığın ilk altı aylık süreçte ortaya çıkan belirtilerine göre yapılır. Hastalığın çocukları etkilemesi genetik etkenlerle birlikte, çevresel faktörlerin tetiklemesiyle ortaya çıkar. Ailesinde artrit olan çocuklarda travma, stres, viral enfeksiyon geçirilmesi gibi etkenler, hastalığın çocukları etkilemesine neden olur.

Çocuklarda artrit hangi tiplerde görülür?

Sistemik başlangıçlı tip: Bu tür artrit çocuklarda % 10-20 oranında görülür. Kız ve erkek çocukları aynı oranda etkiler. En belirgin semptomları oldukça yüksek seyreden, inişli çıkışlı ateş ve karakteristik cilt döküntüleridir. Bunlara eşlik eden dalak büyümesi, bir ya da fazla sayıda eklemin etkilenmesi, lenf nodlarında problemler görülebilir. 

Çocukta ateş ani şekilde yükselir, yine aniden düşer. Genellikle bu etki akşamları görülür. Ateşin kontrol edilmesi için anti romatizmal ilaçlar kullanılır. Ateşle birlikte cilt döküntüleri olur, ateş düştüğünde döküntülerde yok olmaya başlar. Vücutta yaygın bir döküntü olabileceği gibi, bazen avuç içleri, uyluk iç kısmı, göğüs ve ayak tabanlarında görülebilir. 

Ateşli zamanlarda eklem ve kas ağrıları oluşur. Eklemdeki şişlik en az 5 eklemi etkiler. Bu tipte artrit olan çocukların dörtte birinde kalp ve akciğer sorunları da bulunur. Çocuklarda artrit nedeniyle oluşan ölümler, çoğunlukla böbrek yetmezliğine bağlı olur. Kanda lökosit oranı yükselir ve ilerleyen aşamada kan değerleri düşebilir.

Fazla sayıda eklemin tutulduğu tip: Bu tip artrit çocuklarda ilerleyici ve kronik şekilde olur. Eklemlerde bozukluğa neden olur. En fazla çene eklemi, buyun omurları, eklemlerin büyüme merkezleri gibi her eklemde etkili olabilir. Eğer çocukların boyun omurları etkilenirse, çocuk başını öne eğerek tutar.

Başlangıç aşamasında beşten az eklemi tutan tip: Bu tipte artrit çocuklarda % 55-60 oranında görülür. Artrit ilk başladığında sayısı beşten az olan eklemleri tutar. Altı aydan sonra eklem sayısında artma olur. Fakat bazen de başka eklemleri tutmaz. Ancak ilerleyen dönemlerde tutulumlar tekrarlayabilir ve daha fazla işlev kaybı oluşabilir. 

Bu tip artrit en çok diz eklemini tutar. Daha çok tek eklemin etkilendiği görülür. Diz eklemi dışında sırayla ilerleyerek, ayak bileğini, el bileği ile dirsekleri ve kalça eklemini tutar. Bazen erken aşamada eklemde sıvı bulunur. Tek eklem etkilendiğinde, eklemin büyüklüğü dikkat çeker. Bazı çocuklarda gözlerde etkilendiğinden, başka hastalıklar akla gelir. Bu nedenle çocuklarda artrit için ayırıcı tanı konulmalıdır.

Çocuklarda artrit tanısı nasıl konur?

Hastalığa kesin tanı koymak için bazı kriterler aranmaktadır. Çocuklarda artrit tanısını koymaya yardımcı bir tetkik yoktur. Bu nedenle hastanın yakınmaları dikkate alınarak, yaşının 16'nın altında olmasına, belirtilerin 6 haftadan fazla sürmüş olmasına, tek eklemde ya da fazla sayıda eklemde görülmesine bağlı olarak çocuklara artrit teşhisi konur. Artrit tipi belirlenerek tedaviye başlanır.

Çocuklarda artrit tedavisi nasıl yapılır?

Bu hastalığın tedavisi ekip işi şeklinde yapılmalıdır. Fizik tedavi uzmanı, romatizma hastalıkları uzmanı, diş doktoru, ortopedist, göz doktoru tedavide birlikte hareket etmelidir. Tedavinin başlangıcında değişik anti romatizmal ilaçlar verilir. Eğer hastalık hızla ilerleme gösteriyorsa, direkt ikinci basamağa geçilebilir. 

Bu aşamada hastalara kortizon içeren ilaç tedavisi uygulanır. Bu çocukların dinlenmeye de ihtiyacı vardır. Her gün fizik tedavi programı uygulanır. Bu hastalar için en uygun egzersizler yüzme ve bisiklete binmektir. Çocuklarda artrit görülen eklemlerin hareketsiz kalmaması için, rehabilitasyon programları düzenli olarak uygulanmalıdır.