Sigaranın Yan Etkileri

 

Sigara, dünya genelinde milyonlarca insan tarafından tüketilen ve hem birey hem de toplum sağlığını olumsuz etkileyen bir üründür. Tütün ürünlerinin içeriğinde bulunan nikotin, katran, karbon monoksit ve diğer zararlı kimyasallar, çeşitli hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur.

Sigaranın yan etkileri yalnızca sigara içen bireylerle sınırlı kalmaz; pasif içicilik yoluyla çevredeki insanlar da bu etkilerden zarar görür. Bu makalede, sigaranın kısa ve uzun vadeli yan etkileri, fiziksel ve psikolojik sonuçları ile toplumsal boyutları ele alınacaktır.

Sigaranın yan etkileri: Sigara bağımlılık yapan zararlı bir üründür. Sigaranın içerisinde 4000 farklı zehir bulunmaktadır. Bunlar; nikotin, arsenik, amonyak, tiner, radyasyon, metanol, karbonmonoksit, hidrojen siyanür, bütan, DDT gibi ölümcül zehirler bulunmaktadır. Buna rağmen bir çok insan sigara kullanımından vazgeçmemektedir. 

 

Sigaranın yan etkileri fazla olup, uzun süre kullanımında geri dönüşü mümkün olmayan hastalıklar meydana getirmektedir. Dünyada bir çok insan sigara nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Zararlı alışkanlıkların en başında sigara gelmektedir. İnsanlar sıkıntılı anlarında, taklit, özenti, stres, arkadaş ısrarı, eğlence, kilo almamak, güvensizlik gibi sebeplerden dolayı sigara kullanımına başlamaktadırlar. Günümüzün en kötü hastalıklarından birisi olan kanserin oluşumunda tetikleyici faktörlerin başında sigara gelmektedir. Yapılan araştırmalar da sigara terör, trafik ve iş kazalarında meydana gelen ölümlerin toplamından 5 kat daha fazla ölüme sebebiyet vermektedir.

 

Sigara içen kişilerin yanında durarak, sigara dumanına maruz kalan kişiler pasif içicilerdir. Bu kişiler de sigarada bulunan bütün zehirli maddelerden etkilenmektedirler. Özellikle ciğerleri tam olarak gelişmemiş olan çocuklar için, risk çok daha ciddidir.

 

Sigaranın İçeriği

Sigara dumanında yaklaşık 7.000 farklı kimyasal madde bulunur. Bunlardan 250'den fazlası zararlıdır ve 70'i kansere neden olabilir. Başlıca zararlı maddeler şunlardır:

• Nikotin: Bağımlılık yapıcı etkisiyle bilinir.
• Karbon Monoksit: Kandaki oksijen taşıma kapasitesini azaltır.
• Katran: Akciğerlerde birikerek kansere yol açabilir.
• Amonyak ve Formaldehit: Toksik ve tahriş edici maddelerdir.

 

Kısa Vadeli Yan Etkiler

Sigara içmenin kısa vadede ortaya çıkan etkileri genellikle zararlı alışkanlığın erken dönemlerinde gözlemlenir:

1.    Solunum Yollarında Tahriş:

o    Öksürük, boğazda yanma ve balgam oluşumu yaygındır.

2.    Kalp ve Damar Sistemine Etkiler:

o    Nabız ve kan basıncında artış görülür.

3.    Ciltte Değişiklikler:

o    Kan dolaşımının azalması nedeniyle ciltte solgunluk ve kuruluk oluşabilir.

4.    Tat ve Koku Alma Kaybı:

o    Tütün dumanı, tat alma tomurcuklarına ve koku reseptörlerine zarar verir.

5.    Bağımlılık Belirtileri:

o    Nikotin bağımlılığı kısa sürede gelişir ve sigara içme isteği artar.

 

Pasif İçicilik

Sigara dumanına maruz kalan kişiler de ciddi sağlık riskleriyle karşı karşıyadır:

• Çocuklarda astım, bronşit ve zatürre gibi solunum yolu hastalıkları.
• Gebelikte sigara dumanına maruz kalan bebeklerde düşük doğum ağırlığı ve gelişim sorunları.
• Kalp hastalıkları ve kanser riski.

Psikolojik Etkiler

• Bağımlılık: Sigara içen bireyler, nikotin bağımlılığı nedeniyle sigarayı bırakmakta zorlanır.
• Stres ve Anksiyete: Sigara içmek geçici bir rahatlama sağlasa da uzun vadede stres seviyesini artırabilir.
• Depresyon: Sigara kullanan bireylerde depresyon riski daha yüksektir.

 

Toplumsal ve Ekonomik Etkiler

• Sağlık Maliyetleri: Sigara kullanımı, sağlık harcamalarını artırır ve iş gücü kaybına neden olur.
• Çevresel Etkiler: Sigara izmaritleri, çevre kirliliğine yol açar.
• Aile ve Sosyal İlişkiler: Sigara içen bireylerin aile üyeleri, pasif içicilik ve sağlık sorunları nedeniyle olumsuz etkilenir.

 

 

 

Sigaranın yan etkileri:

• Sigara içen kişi pankreas kanserine yakalanama riski artar.
• Kol ve bacak damarlarında çeşitli hastalıklar meydana gelir.
• Erkeklerde iktidarsızlık ve kısırlık görülmektedir.
• Kadınlarda erken menopoz ve kısırlık görülmektedir.
• Tırnaklarda zayıflama ve ellerde, parmaklarda sararma görülmektedir.
• Diş ve diş eti hastalıklarına yol açar.
• Burunda koku alma duyusu azalır.
• Hamilelik döneminde içilen sigara bebekte gelişim geriliği ya da düşük doğumlara sebep olmaktadır.
• Vücutta kemik erimesine sebep olur.
• Vücutta ruhsal gerilim, yorgunluk, stres, uykusuzluk, reflekslerde azalma görülmektedir.
• Gözlerde katarakt ve ileri yaşlarda körlük meydana gelebilmektedir.
• Cildin erken yaşlanması görülmektedir.
• Reflü, ülser, gastrit hastalıklarına neden olur.
• Beyin hücrelerinin ölümüne neden olur. Bu sebeple hafıza zayıflığı, öğrenme bozuklukları ve erken bunama görülmektedir.
• Sigara içenlerde akciğer kanserine yakalanma riski yüksek olmaktadır.
• Dilde, tat alma duyusunda azalma görülmektedir.
• Ağız içi kanserlerine sebep olmaktadır.
• Yanak, dudak ve gırtlak kanserine neden olmaktadır.
• Sigaranın yan etkilerinden biride orta kulak iltihabı, sinüzit, farenjit gibi üst solunum yolu hastalıklarına neden olmaktadır.
• Sigara damar sertliğini hızlandırır. Bu sebeple damar tıkanıklığıyla beraber kalp krizi ve tansiyon yükselmesi görülmektedir.
• Yara, hastalık ve ameliyat tedavileri sigaradan dolayı uzun sürer.

 

 

Uzun Vadeli Yan Etkiler

Sigara kullanımı uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Bu etkilerden bazıları ölümcül olabilir.

Solunum Sistemi Üzerindeki Etkiler

• Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH): Sigara, akciğer dokusuna zarar vererek nefes darlığı ve kronik bronşite yol açar.
• Akciğer Kanseri: Sigara, akciğer kanserinin en önemli nedenlerinden biridir.
• Astım ve Bronşit: Sigara dumanı solunum yollarını tahriş ederek bu hastalıkları tetikleyebilir.

Kalp ve Damar Sistemi Üzerindeki Etkiler

• Koroner Kalp Hastalıkları: Sigara, damar tıkanıklığı ve kalp krizi riskini artırır.
• Hipertansiyon: Nikotin, kan damarlarının daralmasına neden olarak tansiyonu yükseltir.
• Felç: Sigara, beyin damarlarında tıkanıklık ve kanama riskini artırır.

Kanser Riskleri

Sigara kullanımı birçok kanser türüyle ilişkilendirilmiştir:

• Ağız, boğaz, gırtlak ve yemek borusu kanseri.
• Pankreas, mesane ve böbrek kanseri.
• Kadınlarda rahim ağzı kanseri.

Üreme Sağlığı Üzerindeki Etkiler

• Erkeklerde: İktidarsızlık ve sperm kalitesinde azalma.
• Kadınlarda: Adet düzensizlikleri, erken menopoz ve kısırlık riski.

Cilt ve Yaşlanma Üzerindeki Etkiler

• Sigara, ciltte kolajen üretimini azaltarak erken kırışıklıklara neden olur.
• Ciltte sararma ve lekelenmeler görülebilir.

Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Etkiler

• Sigara içenlerde enfeksiyonlara karşı direnç azalır.
• Yara iyileşme süresi uzar.

 

Sigaranın Yan Etkilerinden Korunma Yolları

1.    Sigara Bırakma Programları: Nikotin replasman tedavisi, danışmanlık ve ilaç tedavileri etkili yöntemlerdir.

2.    Farkındalık Kampanyaları: Sigaranın zararları hakkında eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.

3.    Duman Altı Alanların Azaltılması: Kapalı alanlarda sigara yasağı uygulanmalıdır.

4.    Alternatif Alışkanlıklar: Stresle başa çıkmak için spor, meditasyon gibi sağlıklı alışkanlıklar teşvik edilmelidir.

Sigara, bireysel ve toplumsal sağlığı tehdit eden ciddi bir sorundur. Sigaranın yan etkileri, sadece fiziksel sağlıkla sınırlı kalmayıp psikolojik ve sosyal boyutları da kapsamaktadır. Sigaranın zararlarından korunmak için bireylerin bilinçlendirilmesi, sigara bırakma programlarının desteklenmesi ve tütün kullanımının azaltılmasına yönelik politikaların uygulanması büyük önem taşır. Sağlıklı bir yaşam için sigaradan uzak durmak ve bu konuda farkındalık oluşturmak gereklidir.