Normal Adet Kanamaları

Normal adet kanaması düzeni 24 ila 35 gündür. Burada hesaplama yaparken süreyi kanama günleri + temiz kalınan günler olarak hesaplamak gerekir.
Örnek; Bir kadının kanaması 5 gün sürüyorsa ve temiz kaldığı gün sayısı 19 ise 5+19=24 günde bir adet görüyordur. 24 günden az aralıklarla adet görüldüğünde polimenore, 35 günden daha fazla uzun sürede adet görülüyorsa oligomenore, 6 aydan daha fazla süre ile hiç adet görmüyorsa amenoreadıyla isimlendirilir.

Düzenli aralıklarla uzun süre ve miktarda (7 günden fazla ve 80cc nin üzerinde) kanama olursa menoraji adını alır. Şayet düzensiz aralıklarla uzun süre kanama oluyorsa metroraji olarak isimlendirilir. 2 günden az ve 7 günden fazla kanamalar ile 30cc den az ve 80cc den fazla olan kanamalarla 24 günden az aralıklarla gelen, 35 günden daha fazla aralıklarla gelen adet kanamalarının altında yatan nedenler araştırılarak tedavi edilmelidir.

25 ila 35 yaş arasındaki kadınların %60’ında adet düzeni; 25 ila 28 gün olup, kanama gün sayısı da 4 ila 6 gündür. Kadınların sadece %15’inde adet düzeni 28 gündür. Kadınların %20’sinde adet düzensizlikleri vardır. (24 günden az veya 35 günden fazla) 18 yaşından küçük ve 40 yaşından büyük kadınlarda adet düzensizlikleri oldukça sıktır. Bunun en büyük nedeni yumurtlama tembelliğine bağlı hormonal sorunlardır.

Adet düzenine göre yumurtlama günü şu şekilde saptanır.(20 ila 38 yaş arası):
Örnek 1: 27 günde adet gören bir kadında, 27-14=13üncü gün yumurtlama günüdür.
Örnek 2: 35 günde adet gören bir kadında, 35-14=21inci gün yumurtlama (ovulasyon) günüdür.
Yukarıda bahsedilen 14 rakamının özelliği; yumurtlama gününden sonra ki dönemin (luteal fazın) 14 günle sabit olmasındandır.

Oysa ki yumurtlama gününden önceki günler sabit değildir. Onun için başlangıç gününden değil bitiş gününden hesaplanır.Bir kız çocuğunun annesinin rahmi içerisindeyken (fetal dönemde) 20nci haftada 6 milyon adet primordial follikül (ilkel yumurta hücresi) bulunurken, bu sayı doğumda 2 milyona düşer. 13 yaşında ergenlik çağında ise 200 bin adet sağ yumurtalığında ve 200 bin adet sol yumurtalığında olmak üzere 400 bin adet primordial follikül mevcuttur.

Bu sayı 38 yaşında 25 bin iken, menopozda ise 1000 kadardır. Genç yaşlarda daha kaliteli yumurtalar kullanılır. Bu nedenden dolayı menopoza yakın dönemde bulunan yumurtaların kalitesi düşük olduğundan gebe kalabilme oranı düşmekte, kromozom bozukluğuna bağlı anomalili çocuk doğurma ihtimalleri artmaktadır.

Anormal Rahim Kanamaları

Kadın için adet kanamasının yedi güne kadar sürmesi normaldir. Eğer adet dönemi düzenli değilse, kanama süresi normalden uzun ve fazla ise, kanama dönemleri, değişiklik gösterir ise, anormal rahim kanaması oluşabilir. Bu bölüm, anormal kanama nedenlerini, nasıl tanı konacağını, nasıl tedavi edileceğini açıklayacaktır.

Adet dönemi sırasında yumurtalıklardan salgılanan östrojen ve progesteron hormonu rahmin iç yüzeyini kaplayan endometrium dediğimiz tabakada değişikliklere neden olur. Her ay, adetin başlamasından yaklaşık 12-14 gün sonra yumurtalıklardan herhangi birisinden yumurta serbest bırakılır. Bu olaya yumurtlama adı verilir.

Yumurta fallopian tüp denilen kadın kanalından herhangi birisinin içine girerek sperm ile dölleneceği yere ulaşmaya çalışır. Eğer yumurta döllenmez ise gebelik oluşmaz ve hormon düzeyleri azalmaya başlar.Bu azalma devam edince rahim içinde gelişen doku dökülecektir. Bu dökülme aylık adet kanaması dönemini ifade eder.

Adet dönemi kanama döneminin ilk gününden itibaren başlar ve gelecek adet döneminin ilk gününe kadar devam eder. Adet dönemi yaklaşık 28 gün sürer, fakat bundan daha uzun ve kısa olabilir. Eğer dönem 35 günden daha fazla veya 21 günden kısa ise anormal olarak düşünülmelidir. Adet döneminin, 3 normal dönem boyunca yada 6 ay boyunca olmamasına amenore denir. Normal olmayan bu durumun, çeşitli nedenleri olabilir.Eğer adet döneminiz gecikir ise doktora başvurmanız gereklidir.

Anormal rahim kanamaları:

• Adet dönemleri arasındaki kanamalar
• İlişkiden sonra olan kanamalar
• Adet döneminin herhangi bir zamanında olan damlama tarzında kanamalar
• Adet kanamasının normalden fazla veya uzun olması

Anormal

kanama herhangi bir yaşta olabilir. Kadının hayatında adet dönemlerinin anormal sayılabilecek şekilde düzensiz olduğu bazı dönemler vardır. Adet döneminin ilk başladığı 9-16 yaşlar arasındaki adet dönemleri, böyle olup düzenli değildir. Yaklaşık 35 yaş gibi çok erken zamanda başlayabilen ve yaklaşık 50 yaş civarına kadar devam eden perimenopozal dönem de böyle bir süreçtir Bu dönemde her adet döneminin giderek kısalması normaldir. Aynı zamanda adetlerin gecikmesi ve kanamanın azalması bu dönemde normal olabilir. Ama kanamanın fazla olması her şekilde araştırılmalıdır.

Nedenler
Anormal kanamanın birçok nedeni vardır. Doktorunuz bulunduğunuz yaş gurubunda en sık görülen anormal kanama nedenlerini kontrol ederek kanama nedeninizi daha kolay saptayabilir. Bu nedenlerin bazıları ciddi olmayıp kolayca tedavi edilebilir. Bazıları ise ciddi olabilir. Mutlaka hepsi kontrol edilmelidir. Bazı kadınlardaki anormal veya fazla kanamanın nedeni hormonal olabilir. Bu durum belli hormonların, vücut tarafından fazla veya az üretilmesi ile ilişkili olabilir. Bazen de troid bezindeki sorunlar (guatr) yada bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Anormal Kanamanın Diğer Nedenleri

• Gebelik
• Düşükler
• Dış gebelik
• Doğum kontrol yöntemlerine bağlı olan sorunlar (doğum kontrol hapı, spiral vs…)
• Rahim veya rahim ağzının iltihapları
• Myomlar
• Pıhtılaşma bozuklukları
• Polipler
• Çeşitli tip kanserler (Uterus -Rahim-, serviks -rahim ağzı-, vajen -hazne )
• Kronik medikal sorunlar (troit, şeker hastalığı)

Tanı
Anormal kanama tanısını doktorunuzun koyabilmesi için ilk yapılacak şey hastanın kişisel ve ailesel sağlık öyküsünün alınmasıdır. Bunun için:

• Geçmişteki veya şimdiki hastalıkları
• Kullandığı ilaçlar
• Doğum kontrol hapı kullanımı
• Vücut ağırlığı, yeme ve egzersiz alışkanlıkları, stres düzeyi sorgulanır.

Doktorunuz aynı zamanda adet düzeninizi de soracaktır. Bunun için bir takvim üzerinde adet başlama ve kanama zamanlarının işaretlenmesi size yardımcı olacaktır. Takiben fizik muayene olacaksınız. Kan sayımı, eğer gebelik varsa bunları gösteren kan testleri yapılacaktır. Sizin yakınma ve bulgularınıza göre aşağıda sıralanan testlerden bir veya daha fazlasına gereksinim duyulabilir.

• Hormon düzeyleri
• Endometrial biyopsi: Rahim içinin bir kateter yardımıyla kibarca kazınması sonrası alınan parçanın, mikroskop altında değerlendirmesi.
• Ultrason: Ses dalgalarının oluşturduğu görüntüler yoluyla pelvik organların değerlendirilmesidir. Bu cihaz, hazne yoluyla yada karın üzerinden kullanılır.
• Sonohisterografi (SİS): Küçük bir plastik kateter kullanılarak rahim içinin steril sıvı ile doldurulmasını takiben vajinal yolla yapılan ultrasonik değerlendirilme
• Histeroskopi: Teleskoba benzer ince bir alet yardımıyla vajen ve rahim ağzından geçilerek rahim içinin direkt gözle incelenmesi
• Dilatasyon ve küretaj (D&C): Rahim ağzındaki açıklığın genişletilerek, rahim içini döşeyen tabakadan kazımayla ya da vakumla örnek alınmasıdır. Bunu takiben alınan parça mikroskop altında muayene edilir.
• Histerosalpingografi- Rahim içine ve fallopian tüplere verilen kontrast maddenin röntgen ile gösterilmesi
• Laparoskopi: Karından göbeğin hemen altından yapılan ince bir kesiden karın içine ince bir teleskopun yerleştirilmesi yoluyla karın içine bakılması

Bu testlerin çoğu doktorun ofisinde yapılabilirken, bazıları, hastane koşullarında gerçekleştirilebilir.

Tedavi
Anormal kanamanın tedavisi, nedeni, hastanın yaşı, kanamanın şiddeti, çocuk isteyip istemediği gibi, birçok faktörlere bağlıdır. Hormon tedavisi veya diğer ilaç tedavileri kullanılabileceği gibi, cerrahi de uygulanabilir. Doktor verdiği tedavinin etkinliğini, ancak birkaç adet döneminden sonra değerlendirebilir. Eğer gebe olduğunuzu düşünüyorsanız, doktorunuz herhangi bir tedaviye başlamadan önce, gerekli testleri tekrar yapmaya gereksinim duyabilir.

Hormonlar
Doktorunuz adetlerinizin daha düzenli olması için, doğum kontrol hapı reçete edebilir. Bu yaklaşım diğer yakınmaların da düzelmesine yardımcı olur. Progesteron, endometrial hiperplazi denen rahim içi kalınlaşmasının, tedavisini ve önlenmesini sağlar. Hormonların kanamayı kontrol altına almaları birkaç ay sürer. İlk aylarda fazla olan kanamalar, takip eden aylarda hafifler. Hormon tedavisini sizin gebelik isteyip, istemediğinize göre verilecektir.

Diğer İlaç Tedavileri
İbuprofen’ne benzer nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar ağır kanamaları kontrol etmemize yardımcı olabilir. Bunlar ayrıca adet sancılarını azaltırlar. Bir başka tedavi seçeneği pıhtılaşmaya etki ederek tedavi olanağı sağlayan ilaçlardır (traneksamik asit). Eğer enfeksiyon var ise antibiyotik de verilecektir.
Cerrahi
Bazı kadınlarda anormal uterin kanamaya neden olan myom veya polip gibi anormal yapıların çıkarılması için cerrahiye gereksinim duyulabilir.Bu histeroskopi yardımıyla yapılabileceği gibi, bazen de açık cerrahiye gereksinim duyulabilir.

Endometrial ablasyon da anormal uterin kanamanın tedavisinde kullanılır. Endometrial ablasyon, elektrik, lazer, ısı , veya dondurma yollarından herhangi birisi ile rahim içinin tahrip edilmesidir. Bu durum kanamanın kalıcı olarak ortadan kaldırılsı istendiğinde yeğlenir. Tedaviden önce mutlaka endometrial biyopsi alınmalıdır.

Kadın bu işlemden sonra genellikle hamile kalamaz.
Histerektomi (rahmin alınması) anormal kanamanın tedavisinde sıklıkla kullanılan bir başka girişimdir. Kadın bundan sonra gebe kalamayacaktır. Tedaviye karar vermeden önce bu seçeneklerin düşünülmesi gerekir.
Sonuç olarak;

Eğer adetlerinizin düzensiz olduğunu fark ettiyseniz, doktora başvurunuz. Anormal kanamanın birçok nedeni vardır. Doktorunuz sizi muayene etmeden, anormal kanamanın nedenini söyleyemeyecektir. Eğer, kanama nedeni bulunursa, anormal kanama da başarı ile tedavi edilecektir. Eğer tedaviye rağmen devam eder ise yada tekrarlar ise, doktorunuzun sizi tekrar görmesini öneririz.