Manken hastalığı, tıp alanında anoreksiya denilen hastalıktır. Bu rahatsızlığa böyle denmesi hastaların mankenler gibi olabilme özentisidir. Genellikle sosyo ekonomik seviyesi yüksek olan ailelerde yaygındır. Ayrıca bireylerin az uyuması, yemek teme istememesi ve aktifliği ile bağlantılıdır.
Hastaların kilo alma korkusunun olması, mankenlere özenti duyulması, ruhsal sorunlar, gelişim problemleri bu hastalığın oluşmasına uygun ortam hazırlar. Ergenlik döneminde de görülse, en fazla yetişkin bireyleri etkiler. Eğer kişide aşırı zayıflama arzusu bulunuyorsa, bu hastalıktan etkilenmesi daha kolay olur.
Hastalardaki yeme bozukluğu yediklerinden dolayı kendini suçlayarak kusma, yiyeceklerden tiksinme ya da yemeği daha sonra bulamama beklentisiyle yaşanır. Manken hastalığı toplumda daha çok genç yaştaki kızları etkiler. Özellikle mankenlik, aktörlük, hosteslik, oyunculuk gibi mesleklerde dış görünümün önemli olması nedeniyle, bu işleri yapanlarda yaygındır.
Hastada bu rahatsızlığa eşlik eden depresyon, anksiyete, homoseksüellik, uyuşturucu kullanımı, aseksüellik gibi sorunlarda eşlik edebilir. Ölümcül kronik hastalığı olan kişilerde, vejetaryen olanlarda, atletlerde manken hastalığı daha fazla görülür. Hastalardaki kalıtsal özelliklere, kültürel yapısına, yetişme tarzına göre hastalık gelişebilir.
Bu rahatsızlık bir anlamda zayıflık hastalığıdır. Fakat beyinde kalıcı hasarlara yol açar. Çünkü hastalar çok şiddetli şekilde kilo verdiklerinden beynin kütlesinde küçülme, kimyasal reaksiyonlarda farklılık meydan gelir. Bu yüzden hastaların kendilerini hasta olarak kabul etmesi ve tedavi olmayı istemesi gerekir.
Manken hastalığı tanı kriterleri
Bu hasta grubu özellikle kalın giysiler tercih ederek, verdiği kiloları gizlemeye çalışır. Ne kadar vermiş olsalar da, kendilerini devamlı olarak kilolu kabul ederler. Yediklerini başkalarının görmemesi için, tek başına yemek yemeyi seçerler. Çok fazla kilo kaybı olduğundan, en az 3 ay süreyle adet görmezler. Hatta bazı hastalarda adet kanaması tamamıyla kesilebilir.
Bu hastalarda meydana gelen kendini soyutlama, arkadaşlardan uzaklaşma, mutsuzluk barizdir. Sosyal yaşamdan elini eteğini çekerler. Yemek sırasında garip davranışları olur. Mesela besinlerin düşük kalorili olanlarını seçerler, tabakla, kaşıkla oynamayı tercih ederler, lokmalarını herkesten daha uzun süre çiğnerler.
Yemekle aldıkları kalorileri yakma arzusu içinde egzersiz yapmaya önem verirler. Bunu bir takıntı haline getirirler. Kabızlığın kilo vermelerine engel olmaması için ishal yapıcı ilaçları kullanırlar. Bu hastaların ciltleri soluk renkte ve yumuşak görünür.
Mideleri açlıktan ağrı, kasılma gibi belirtiler verir. Manken hastalığının en garip tanı kriteri ise, hastaların yemek tariflerine çok ilgi göstermesidir. Sürekli olarak yeni yemek tariflerine, ilginç olanlarına ilgi duyarlar.
Manken hastalığı olan kişilerin davranışları
Öncelikle bu hastalığa tutulan kişilerde bariz şekilde kilo alma korkusu olur. Bu korkuları kabusa dönüşür. Özendikleri kişilerin kilosuna ya da önceden olduğu gibi zayıflamak adına her gün tartılmaya başlar ve bu onlar için bir hedef haline gelir.
Başkalarıyla birlikte yemek yeme zorunda kaldıklarında porsiyonları küçük tutar, aç olsalar bile tokum demeyi tercih ederler. Verdikleri kiloyu çok kısa sürede verirler. Adet olmazlar, kabızlık sorunlarını daha fazla yaşarlar. Tüylenme, saç dökülmesi gibi problemlerle boğuşurlar.
Yemekleri az miktarda yeseler bile mide bulantısı, şişkinlik, hazımsızlık gibi sorunları olur. Günlük yaşamında temizlik yapma, derslere daha fazla eğilme gibi saplantıları olur. Depresif davranışlar, korkak hareketler sergilerler.
Sosyal yaşamdan çekildikleri için çevrelerinde az sayıda kişi olur. Sportif aktivitelere ağırlık verirler. Bu hastalar cinsel yaşamdan da uzaklaşmaya başlar.
Manken hastalığı tedavisi
Bu hastaların tedavisi oldukça güçtür. Çünkü genellikle kendilerini hasta olarak görmezler. Profesyonel olarak yardım almadıkları takdirde eskiden olduğu gibi yemeye başlayamazlar. Hastalara bir yandan psikolojik destek verilmeli, bir yandan da tıbbi tedavileri, beslenme programları düzenlenmelidir.
Manken hastalığının tedavisi uzun sürer. Bazı hastalarda 2-3 yıl tedavi devam edebilir. Tedavi sona erse de, yeniden hastalığın tekrar ettiği görülmüştür. Bu nedenle hastalar devamlı takip altında olmalıdır.
Takip Et
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder