Çocuklarda Anksiyete Hakkında Bilgiler

 

Çocuklarda Anksiyete, Çocuklarda okula başlama, yeni arkadaşlar edinme, okul değiştirme, arkadaş kaybetme, ev ya da yaşanılan şehri değiştirme, aileye yeni bir bireyin gelmesi, anne babanın boşanması veya ebeveynlerden birinin evi terk etmesi gibi kısa süreli, hayal kırıklığı yaratıcı olaylarda korku yaşanması her çocuk için neredeyse normal bir davranıştır. 

Bunların yanı sıra çocuğun başka hastalıklardan dolayı kullandığı ilaçlar da anksiyete belirtilerine neden olabilir. Çocuklarda anksiyete bozukluklarında genetik yatkınlığın ve kaygılı davranışları olan anksiyeteli akrabaların bulunmasının rolü de önemlidir.

Anksiyete bozukluğu yaşayan bir çocuk aile düzenini bozacak derecede sorun yaratabilir. Mesela karanlıktan korktuğu için yalnız uyumak istemeyen bir çocuk ile anne veya baba beraber yatmak zorunda kalabilir. Kalabalık yerlere gitmek istemeyen çocuğun ailesinin sosyal ilişkileri zayıflayabilir. 

Ebeveynlerin sorunlu çocuk üzerine daha fazla eğilmesi nedeniyle diğer kardeşler ilgi eksikliğinden şikayet edebilir. Aile içinde artan uyuşmazlıklar, ebeveynlerin evlilik çatışmaları, yakın geçmişte yaşanan maddi ve manevi bozukluklar, anksiyeteli kişinin terapisinde sorgulanması ve dikkate alınması gereken konulardır.

Okullarda öğretmenin çocuğa sert yaklaşımı, fiziksel ve cinsel taciz gibi olaylarda belirgin bir anksiyeteye yol açabilir. Anksiyete davranışı okulda oluyorsa, öğrenme yetersizliğine, arkadaş ilişkilerinde zorluk ve herhangi bir probleme karşı bilinçli olunması gerekir. Okuldan ziyade evde görülen anksiyete davranışları ise bunun aile temelli bir problem olduğuna dikkat çeker.

Anksiyete bozuklukları çocuklarda kimi zaman erişkinlerdekine benzer, bazen ise farklı şekillerde kendini gösterebilir.

Obsesif bozukluğu olan çocuklar saplantılı düşüncelere ve hayallere sahiptir. Bunlar da çocuklarda anksiyeteye yol açar. Saplantıdan kaynaklanan anksiyeteyi hafifletmek için tekrarlayıcı davranışlarda veya sayı sayma gibi hareketlerde bulunulur. 

Ellerinde mikrop olacağı ve bundan dolayı hastalık kapacağı endişesi yaşayan bir çocuk, okulda veya başka mekanlarda sırasına ve sınıfın kapı koluna dokunmamaya çalışır, bunun yarattığı yoğun kaygıyı hafifletmek için de ellerini defalarca yıkar. En yaygını el yıkama ve temizlik, tekrar etme, sayma, dokunma ve eşyaları düzeltmedir. 

En yaygın obsesyonlar mikrop bulaşma korkusu, kendine ve aile üyelerinden birine zarar geleceği korkusu, birinin düşüncelerini okumaya çalışma ya da onun hareketlerini izleme davranışı ve yasaklanmış düşüncelerdir. OKB erkek çocuklarında daha sık görülür.

OKB’li çocukların aile fertlerinde de OKB sıklığı yüksektir. Tik görülmesi, basit fobiler, inatlaşma bozukluğu, dikkat eksikliği, yoğunlaşamama gibi sorunlarda bu tabloya eşlik eder. Birçok çocukta OKB kronik olup, bulgular dönemlere göre artma ve azalma gösterir. 

Ayrılık korkusu bozukluğu, okula yeni başlayacak çağdaki çocuklarda en sık görülen rahatsızlıktır. 9 yaş civarında başlar ve bu durum kızlarda daha sık gözlenir. Temel bağlanma bireyinden ayrılmaya yol açacak kaçırılma, kaybolma gibi korkular olur ve bağlanma figüründen bir süre uzak kalmak baş ağrısı, bulantı, karın ağrısı, kusma gibi bulgulara yol açabilir. 

Hayvan korkusu, karanlıktan korkma, gök gürültüsü ve şimşek korkusu, doktor korkusu, asansör korkusu tipik fobilere örnek verilebilir. Korkular normal gelişim aşamasında doğal kabul edilir. Bununla birlikte kişide günlük aktiviteleri aksatıyorsa, uyaranla karşılaşılacağı düşüncesi bile korku yaratıyorsa ve an az 6 aydır gözleniyor ise spesifik fobi tanısı konur. 

Karanlıkta uyumaktan korkan bir çocuk, kapısı hafif aralık bırakılarak veya karanlık olunca gece lambası yakılarak ve yatarken annesinin bir kaç dakika yanında kalmasıyla rahatlıyor ise bu o dönemde olabilecek normal bir karanlık korkusu olarak değerlendirilebilir. Fakat uyku zamanının yaklaşması çocukta kaygıya neden oluyor ve tüm gece ışığın açık kalmasını istiyor ve annesi yanında olmadan uyumuyor ise buna spesifik fobi denebilir.

Çocuklarda Anksiyete Tedavisi

Çocuklarda anksiyete (fobi) bozukluklarının tedavisine geçmeden önce patolojik anksiyeteyi, korku ve endişelerden ayırmak için kaygıyı ölçmeye yarayan bazı testlerin uygulanması gerekir. Çocuklardaki anksiyete bozukluklarının tedavisinde psikodinamik teori ve teknikle desteklenen bilişsel davranışçı terapiler uygulanır. Özellikle travmatik bir olaya maruz kalmış olan çocuklarda oyun terapileri ve çizim terapileri yararlı olacaktır.