Periferik Arter Hastalığı Nedir ?

 

Periferik Arter hastalığı, kollara, bacaklara, iç organlara kan akışını sağlayan atardamarların damar sertliği nedeniyle kısmen veya tamamen tıkanması ile oluşan bir hastalıktır. Periferik arter, periferik damar hastalığının terim anlamıyla kullanılmış halidir. Kan damarlarının bakteriyel olmayan iltihabi durumu ve bundan başka birçok hastalık sebebiyle vücuttaki kan damarları zarar görerek periferik damar hastalığını oluşturabilir. 

Kan damarlarının direkt hasarlanması periferik damar hastalığına sebebiyet verebilir. Kan pıhtılaşmasını artırıcı durumlar veya daha önceden geçirilmiş cerrahi bir girişim anında kan damarlarında meydana gelen yaralanmalar da periferik damar hastalığına neden olabilir. Periferik arter, erkeklerde bayanlara istinaden daha fazla görülen bir durumdur. 

Periferik damar hastalığını meydana getiren risk faktörleri damar sertliğini meydana getiren faktörler ile aynıdır. Kötü kolesterol ve trigliserit değerinin kanda yüksek olması ve iyi kolesterol değerinin kanda düşük olması başlıca faktörlerdendir. Şeker hastalığı, sigara kullanımı, hipertansiyon, kronik böbrek yetersizliği, aşırı kilo veya obezite de periferik damar hastalığını meydana getiren faktörlerdendir. Ayrıca ailede hipertansiyon öyküsü ve ailede damar sertliğine bağlı hastalık öyküsü de periferik damar hastalığını belirleyen faktörler arasındadır.

Periferik damar hastalığı olan hastaların hemen hemen yarısında belirti gözlenmez. Fakat hastalık belirtisi görülen bireylerde ise en sık görülen belirtilerden biri yürüme ile birlikte meydana gelen fasılı bacak ağrısıdır. Başka bir kuvvetli belirtisi sadece ileri vakalarda görülen istirahatte bacak ağrısı görülmesidir. İstirahat ağrısı, damar tıkanıklığının çok ileri düzeyde olduğu zamanlarda ve istirahat ederken bile damarların bacaklara yeterince kan ve oksijen ulaştıramamasından kaynaklanır.

 Ağrı genelde ayakları etkiler ve gerçekten ciddi bir ağrıdır. Ağrısı bazen dayanılmayacak seviyeye kadar çıkabilir. Ağrı özellikle geceleri hasta sırt üstü yattığı zamanlarda daha da artar. Bunların yanında bacaklarda uyuşukluk olması, baldır kaslarının çapının ve kuvvetinin giderek azalması, bacaklarda ve ayaklarda üşüme hissi duyulması, ayaklarda renk değişikliği gerçekleşmesi (havaya kaldırdığında soluk, yere indirdiğinde koyu kırmızı renk olması), ayak sırtındaki tüylerin dökülmeye başlaması, ayak tırnaklarının kalınlaşması gibi belirtiler de periferik damar hastalığının belirtilerindendir. 

Hastalığın çok ciddiye gittiği durumlarda ayakta açık yaraların oluşması ve ayak parmaklarından başlayan gangren görülmesi gibi durumlar da damar tıkanıklığı yüzünden oluşmuş durumlardır. Zaten damar tıkanıklığı kısaca periferik damar hastalığı yani periferik arter demektir.

Periferik Arter Hastalığı Cerrahi Tedavisi: Periferik damar hastalığının cerrahi tedavisi için uygulanan cerrahi yöntemler arasında periferik bypass işlemleri ve endarterektomi bulunmaktadır. Damar içinde tıkanıklığa neden olan uzun segmentli lezyonlar cerrahi tedavi gerektiren bir durumdur. Bunun yanında birden fazla darlık içeren damarlar ve uzun segmentli ciddi darlıklar da cerrahi tedavi gerektirir.

 Bypass cerrahisi, vücuttan alınan bir toplardamar veya sentetik bir damar ile tıkalı alanın öncesinden sonrasına oluşturulan yan bir kol ile kan akışının yeniden temin edilmesini sağlamaktır. Endarterektomi işleminde amaç ise kol veya bacaklara giden damarlarda tıkanıklığına neden olan plakların temizlenmesidir. Periferik damar hastalığı, bazı ilaçlar ile de tedavi edilebilir. Fakat ilaç ile tedavi edilebildiği zamanlar, hastalığın çok ilerlememiş olduğu zamanlardır.