Enteropatik artrit, Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıklarıyla birlikte seyreden eklem iltihabı hastalığıdır. Crohn ya da ülseratif kolit hastalığı bulunan hastaların yaklaşık %2-20'sinde enteropatik artrite raslamak mümkündür. Her iki hastalık çeşidinde de artrit bağırsak dışı en sık görülen şikayetlerdendir.
Artrit nedeniyle diz ve ayak bileği gibi eklemler tutulur. Sakroilak eklem tutulumu da ankilozoan spondilit de iltihabı bağırsak hastalıklarıyla ilişkili olarak devam eder. Ülseratif kolit hastalarının ortalama %25'inde, Crohn hastalarının ise ortalama %7'sinde rastlanır. Hastalık devam ettiği sürece yalnızca bağırsak ve eklemlerin dışında göz ve cilt tutulumu da yaşanabilir.
Omurga ve sakroiliak eklem tutulumu, en fala 15-35 yaş arasında etkili olur. Kadınlara nazaran erkeklerde 3 kat daha fazla görülen hastalık, bağırsak hastalığının şiddetinden bağımsız olarak seyreder. Çevresel eklem tutulumu kadın ve erkeklerde eşit oranlarda görülür ve bağırsak iltihabının şiddetiyle ilişkili yaşanır.
Enteropatik artrit için risk faktörleri
Crohm hastalığı ve ülseratif kolitte genetik etkenlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Her iki hastalığı da tetikleyebilen genetik faktörler bulunmaktadır. İltihabi bağırsak sendromu seyrinde omurga ve sakroilak eklem tutulumunun oluşması HLA B27 doku çeşidiyle ilişkilidir. Çevresel etkenler göz önünde bulundurulduğunda bu tür bir ilişkiden söz etmek mümkün değildir. Çevresel etkenler tamamen bağırsak hastalığının şiddetiyle alakalıdır.
Hastalığın neden başladığı ya da tetikleyici etken hala bilinememektedir. Bağırsak şikayetleri ya da yangıya bağlı geçirgenlik artışı, bağışıklık sisteminin bozulması ve genetik etkenlerin bir arada olması hastalık üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir.
Enteropatik artrit belirtileri
Klinik olarak eklem ağrısı, eklem şişliği, eklemlerde ısı artışı, kızarıklık hastalıkla karakterize bir tablodur. Bazen 5 bazen ise 5'ten az eklem tutulumu görülebilir. Bazen tek bir eklemde tutulma olabilir. Kadın erkek ayırmaksızın eşit oranlarda görülen hastalık, bacakların büyük ve küçük eklemlerini etkiler.
Mesela diz, ayak parmağı, ayak bileği hastalıktan en çok etkilenen eklemlerdir. Bu eklemlerde ısı artışı, şişlik ve ağrı görülür. Eklemlerde yaşanan şikayetler ataklar şeklinde yaşansa da zamanla kronik bir hal alır. Özellikle ülseratif kolitte, bağırsak şikayetlerinde artmasına, çevresel eklem şikayetleri de eklenir. Bu gibi durumlarda hastalıktan etkilenen kolon bölgesinin ameliyatla çıkarılması gerekebilir.
Ameliyat çevresel eklem şikayetlerini ortadan kaldırabilir. Hastalıkta kalçada ve omuzda tutuma çok sık rastlanmaz. Sakroiliak eklem ve omurga tutulumuna daha fazla rastlanır. Tutum dinlenme anında geçmez. Egzersiz yapıldığında bel ağrısında azalma, sabah tutulmaları ve sürekli yer değiştiren ağrılar yaşanır.
Göğüs bölgesinde bıçak saplanmış hissi yaratan ağrılar görülebilir. Bunların haricinde kanlı ve mukuslu ishal, ağız yaraları, karın ağrısı, cilt ağrıları, ciltte para büyüklüğünde şişlik ve yaralar görülebilir. Bu tarz belirtilerin hastaların yaklaşık %25 gibi bir grubunda yaşanır. %10'luk bir grupta ise görme kusurları oluşabilir.
Enteropatik artrit tanısı
Şikayetler neticesinde doktora başvurulduğunda doktor dikkatli bir şekilde hastanın tıbbi öyküsünü ve şikayetlerini sorgular. Tanı için bu sorgulama oldukça önemlidir. Beraberinde klinik bulgular için görüntüleme tekniklerinden yararlanılır.
Enteropatik artrit tedavisi
Hastanın yaşamış olduğu eklem ağrısı ve eklem tutulmaları ağrı kesici ilaçlar yardımıyla kontrol altına alınabilir. Fakat ağrı kesiciler hastalığın seyrini durdurmaz ve bazı vakalarda bağırsak şikayetlerini arttırır. Dolayısıyla hastanın klinik bulgularına göre bazı ajanlardan yardım alınır.
Enteropatik artrit seyri
Enteropatik artrit seyri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı vakalarda eklemlere zarar vermeyen ancak nükseden ataklar görülürken, bazı vakalarda eklemlerde ciddi hasarlar oluşabilir. Eklem hasarına uğrayan hastalar şayet erken tedavi edilmezse yaşanacak eklem hasarı yaşam kalitesinin düşmesine ve sakatlığa neden olabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder