Zatürre Hastalığı Nedir ?

 

Zatürre Tanısı

Zatürre tanısı, doktor tarafından fiziksel muayene ve çeşitli testlerle konur:

1.    Fiziksel Muayene: Stetoskopla akciğerlerin dinlenmesi sırasında hırıltı veya anormal sesler tespit edilebilir.

2.    Göğüs Röntgeni: Akciğerlerdeki iltihaplanmanın yeri ve yaygınlığı belirlenir.

3.    Kan Testleri: Enfeksiyonun nedeni ve şiddeti hakkında bilgi verir.

4.    Balgam Testi: Özellikle bakteriyel zatürre tanısında kullanılır.

5.    Oksijen Seviyesi Ölçümü: Kandaki oksijen seviyesini ölçmek için nabız oksimetresi yapılabilir.

 

Zatürre Nedenleri

Zatürre, enfeksiyona neden olan organizmaya bağlı olarak farklı şekillerde ortaya çıkabilir:

1. Bakteriyel Zatürre

• Nedenleri: En yaygın sebebi Streptococcus pneumoniae bakterisidir. Ayrıca Haemophilus influenzae ve Mycoplasma pneumoniae gibi bakteriler de neden olabilir.
• Risk Faktörleri: Sigara kullanımı, bağışıklık sistemi zayıflığı, kronik hastalıklar.

2. Viral Zatürre

• Nedenleri: Grip (influenza), respiratuar sinsityal virüs (RSV), adenovirüs ve koronavirüs gibi virüsler.
• Özellikleri: Genellikle daha hafif seyreder ancak bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

3. Mantar Zatürresi

• Nedenleri: Histoplasma, Cryptococcus, Aspergillus gibi mantarlar.
• Risk Grupları: Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, HIV/AIDS hastaları.

4. Aspirasyon Zatürresi

• Nedenleri: Yiyecek, sıvı veya mide içeriğinin akciğerlere kaçması.
• Risk Grupları: Yutma güçlüğü olan bireyler, bilinç kaybı yaşayan hastalar.

 

Zatürre hastalığı; bakterilerin yol açtığı, koyu balgamla, öksürükle ve yüksek ateşle kendini gösteren tehlikeli bir akciğer hastalığıdır. Bu bakterilerin sebep olduğu her 100 zatürre hastasından 5'i ölümle sonuçlanmaktadır. Ayrıca bu bakterilerin kana karışıp, bütün vücuda yayılmasıyla çok ciddi hastalıklara yol açabilir. Bu hastalıkların başında menenjit gelir.

 

Hastada iştahsızlık, halsizlik, ağır bir baş ağrısı, kuru ve beyaz dil, boğaz ağrısı, kilo kaybı gibi belirtiler görülmektedir. Bu belirtiler aniden görüldüğü gibi kronik ve uzun süreli de kendini gösterebilir. Bağışıklık sistemi zayıf olduğu için çocuklarda ve yaşlılarda bu hastalık ağır seyredebilir ve ölüme de yol açabilir.

 

Zatürre hastalığının tedavisinde ağır bir antibiyotik kullanılması gerekir. Ayrıca bulaşıcı bir hastalık olduğu için kalabalık yerlerden, kapalı ortamlardan uzak durulması gerekir. Okullar zatürre hastalığının en çok görüldüğü yerlerden biridir.

 

 

Zatürre hastalığı belirtileri:

 

Zatürre belirtileri, enfeksiyonun türüne, şiddetine ve bireyin sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Ateş ve Titreme: Genellikle yüksek ateş görülür.
• Öksürük: Kuru veya balgamlı olabilir. Balgam sarı, yeşil veya kanlı olabilir.
• Göğüs Ağrısı: Özellikle nefes alırken artan ağrı.
• Nefes Darlığı: Hızlı veya zor nefes alma.
• Halsizlik ve Yorgunluk: Günlük aktiviteleri engelleyecek düzeyde enerji kaybı.
• Mavi veya Solgun Cilt: Oksijen eksikliği nedeniyle dudaklarda ve tırnaklarda mavi renk değişimi.
• Baş dönmesi ve şiddetli baş ağrısı.

• Kaslarda ve boğazda ağrı olması.
• İdrar miktarının azalması ve çok su içme isteği.
• Yorgun ve dalgın bir halde olma.
• Endişelenme ve bayılacağını hissetme.
• Hızlı soluk alıp verme.
• Ateşin 39-40 dereceye kadar yükselmiş olması.
• Dudaklarda uçuk tarzı yaralar ve dudaklarda morarmalar meydana gelmesi.
• Soluk alıp verirken sırtta batma tarzında bir ağrı hissetme.
• Hırıltılı bir şekilde öksürüğün yanında koyu renkte balgam görülür.
• Vücut direncinin zayıf düşmesi, yorgunluk ve halsizlik görülmesi.
• Çok ilerlemiş şiddetli vakalarda koma hali görülebilir.

Bu belirtilerden birkaçı varsa bile mutlaka doktora gidilmelidir.

 

Zatürre hastalığına neden olan etmenler:

• Bütün zatürre vakalarının yarısından sorumlu olan pnömokok türü mikroplardır. Pnömokok bakterisi nedeniyle oluşan zatürre, özellikle bağışıklık sistemini bozan herhangi bir hastalığı olan kişilerde böbrek, şeker hastalığı ya da karaciğer sirozu olanlarda ve yaşlı kişilerde ölümcül sonuçlara yol açabilir.
• Sıcağın etkisiyle bozulan gıdalar, kirli su ve içecekler de mikrop kaynağı olabilmektedir. Yaz aylarında sıcağın etkisiyle tüketilen soğuk yiyecek ve içecekler, boğazdaki normal bakteri florasının bozulmasına sebep olarak, fırsatçı mikropların istilasına yol açar ve hastalık oluşturabilir.
• Çevreyi kirleten gazlar zatürre hastalığına yakalanma riskini arttırmaktadır.

Zatürre hastalığının teşhisinde kan tahlili, akciğer filmi ve balgam incelemeleri yapılır. Zatürre tedavisinde bütün etken mikroorganizmaları kapsayacak geniş etki spektrumlu antibiyotik tedavisi uygulanmaktadır. Ağır enfeksiyon geçiren hastalara birden fazla antibiyotik beraber kullanılabilir. Zatürreye yol açan bakterinin 90 türü vardır. Ancak hastalığa en çok sebebiyet veren 23 tür bakteri bulunmaktadır. Pnömokok aşısı bu 23 tür aşıyı içermektedir. Zatürre aşısı yıl boyunca her zaman yapılabilir.

 

Zatürre Tedavisi

Zatürre tedavisi, enfeksiyonun nedenine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir:

1. Antibiyotikler

• Bakteriyel zatürrede genellikle antibiyotik tedavisi uygulanır. Tedavi süresi ve ilaç seçimi hastanın durumuna göre belirlenir.

2. Antiviral İlaçlar

• Viral zatürre vakalarında, grip virüsü gibi spesifik virüslere karşı antiviral ilaçlar kullanılabilir.

3. Antifungal İlaçlar

• Mantar zatürresinde antifungal ilaçlar reçete edilir.

4. Destekleyici Tedavi

• Oksijen Tedavisi: Nefes darlığı çeken hastalarda oksijen desteği sağlanır.
• Ateş Düşürücüler ve Ağrı Kesiciler: Ateş ve ağrıyı hafifletmek için kullanılır.
• Bol Sıvı Alımı: Vücudun sıvı kaybını önlemek ve balgamın atılmasını kolaylaştırmak için önemlidir.

5. Hastane Yatışı

• Şiddetli zatürre vakalarında, özellikle yaşlılar ve bebeklerde hastanede tedavi gerekebilir.

 

Zatürre Komplikasyonları

Tedavi edilmediğinde veya geç kalındığında zatürre ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

• Plevral Efüzyon: Akciğer zarında sıvı birikmesi.
• Septisemi: Enfeksiyonun kana yayılması.
• Akciğer Absesi: Akciğerde iltihaplı doku oluşumu.
• Solunum Yetmezliği: Şiddetli zatürrede görülebilir

 

Zatürreden Korunma Yolları

Zatürreyi önlemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

1.    Aşılama:

o    Pnömokok aşısı ve grip aşısı zatürre riskini azaltır.

2.    Hijyen Kuralları:

o    Ellerin düzenli yıkanması ve hijyenik bir ortam sağlanması mikropların yayılmasını önler.

3.    Dengeli Beslenme:

o    Bağışıklık sistemini güçlendiren vitamin ve mineraller açısından zengin bir diyet uygulanmalıdır.

4.    Sigara ve Alkol Kullanımından Kaçınma:

o    Akciğer sağlığını korumak için bu alışkanlıklar bırakılmalıdır.

5.    Kalabalık Ortamlardan Kaçınma:

o    Özellikle salgın dönemlerinde dikkat edilmelidir.

Zatürre, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen ancak ihmal edildiğinde hayatı tehdit edebilen ciddi bir hastalıktır. Ebeveynler, yaşlı bireyler ve bağışıklık sistemi zayıf kişiler için özel dikkat gerektirir. Koruyucu önlemler, sağlıklı bir yaşam tarzı ve düzenli sağlık kontrolleri, zatürre riskini önemli ölçüde azaltabilir.