Koah Tipleri

Koah hastalığının üç ayrı tipi bulunmaktadır.

Bunlar ; 

A Tipi Amfizem  , 

B Tipi Kronik Bronşit  

C Tipi Her ikisinin de bulunduğu karışık tiptir. 

A tipinde hava kesecikleri yani alveoller yıkıma uğradığı için oksijen kana karışacak bölgesi olmadığından nefes darlığı meydana gelir.

B Tipi koah ise balgam şikayeti olan ancak çoğu zaman bu balgamı dışarı atamadığı için sık sık hastaneye gitmek zorunda olan hastalardır.

C Tipi koah ise her ikisinin birlikte görüldüğü koah tipidir.

Yapılan incelemeler Norveç’te yaklaşık 370 000 Koah hastası olduğu göstermektedir. Ve bunlardan 280 000 inin hasta olduklarını bilmedikleri tahmin edilmektedir. Koah hastalığı dünyada en hızlı artan hastalıktır ve 2020 yılına kadar dünyada ölüm nedenleri arasında üçüncü sıraya yerleşecektir.

Koah nedir?

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) solunum yollarının kalıcı olarak «daralması» ile karakterize edilir. Bu hastalık nefes alıp vermede daha fazla efor sarfedilmesine ve nefesin tıkanmasına yol açar. En çok görülen belirtiler nefes darlığı, öksürük ve balgamdır. Fiziksel aktivite yapıldığında belirtiler daha şiddetli görülür. Çok ağır Koah vakalarında istirahatte dahi nefes darlığı hissedilir.

Koah kimlerde görülür?

Sigara kullanımı Koah hastalığının en önemli başlıca sebebidir ve Norveç’ te her üç vakadan ikisi bu nedenle ortaya çıkmaktadır. Hastalığa sahip olanların yüzde altı ila sekizi hiç sigara içmemiştir ve iş yerlerinde maruz kalınan etkenler olmasaydı vakaların en az yüzde 15’i meydana gelmiş olmazdı. Aynı zamanda kalıtsal koşullarda bir rol oynamaktadır. 

Dünya genelinde Koah hastalığı olan kişilerin yaklaşık yüzde 95’nin sigara kullananlar ve 20 yıldan fazla bir süre boyunca her gün sigara içmiş oldukları tahmin edilmektedir.

Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar çocukken astımlı olanların yetişkin olarak Koah olma olasılıklarının astımlı olmayan ancak günlük sigara içenlere göre üç kat daha fazla olduğu göstermektedir.

Koah tanısı koymak

Koah yavaş yavaş gelişir ve ilk belirtilerin ortaya çıkması 30-40 yıl sürebilir. Solunum yollarının iltihaplanması solunum yolu daralması ve yara oluşumlarına neden olur ve durumlar normal röntgen çekimlerinde görülmez. Koah hastalığı doktorunuzun uygulayabilecği akciğer fonksiyon testleriyle (spirometrik inceleme) teşhis edilebilir.

Koah belirtileri astımlı hastalarda görülen belirtiler ile aynıdır ve bu nedenle astım ve Koah hastalığını ayırt etmek kolay olmayabilir.

Koah hastalığında görülen belirtilerin şiddeti değişebilmektedir. Bazılarında hastalık hafif derecede seyredip kişinin günlük hayatında büyük bir engel oluşturmazken bazıları da tamamen kuvvetten düşer ve devamlı olarak oksijen takviyesine ihtiyaçları olur.  Bazı durumlarda kişide hem Koah hem de astım hastalığı bulunmaktadır.

Hastalığın yaygınlığı

370 000’ in üzerinde 18 yaş üstü Norveçli kişide Koah hastalığının oluştuğu ve yaklaşık her yıl 20 000 yeni vaka olduğu düşünülmektedir. Bunların yarısından daha azı teşhis edilmiştir. Hasta sayısı yaşla beraber hızla artmaktadır. Koah hastalığı dünyada en hızlı artan hastalıktır ve WHO hastalığı dünyanın en önemli ölüm nedenleri arasında dördüncü sıraya yerleştirmiştir. Hesaplamalara göre Koah hastalığı 2020 yılına kadar dünya çapında ölüm nedenleri arasında üçüncü sıraya yerleşecektir.

Koah hastalığında solunum yollarında neler olur?

• Mukozada iltihaplanma oluşumları (enflamasyon).
• Bronşlarda balgam miktarının artışı.
• Bronşların çevresindeki kaslarda spazm (kasılma).
• Küçük ve büyük solunum yollarındaki destek dokularının zarar görmesi. Koah hastalığında bronşların çevresindeki destek dokularını zedelenir ve zamanla ağır hasara uğrar. Bunun anlamı solunum yolları dallarının nefes verildiği zaman sönmeye elverişli olması anlamına gelir.

Burada akciğer solunum borusunun bir illüstrasyonunu görüyorsunuz. Yukarıdaki resim sağlıklı bir solunum borusunu göstermektedir. Aşağıdaki resimde hava borusunda kalınlaşmış bağ dokusu yüzünden daralma olduğu görülmektedir ve bu durum Koah hastalığında tipik olarak görülmektedir. Buna ek olarak solunum yollarını açık tutmakla görevli olan «teller» (tüyler) gevşemiştir ve bu nedenle nefes dışarı verildiğinde kolayca söner.

Buradaki illüstrasyonda yukarıda sağ tarafta normal görünümlü bir solunum borusu görüyorsunuz. Aşağıdaki solunum borusu Koah hastalığında görüldüğü gibidir ve bağ dokularının kalınlaşmış olması nedeniyle daralmıştır. Ayrıca teller de Koah hastalığında tipik olarak görüldüğü üzere zayıftır. Buna ek olarak çok balgam vardır ve bu durum bazılarında görülebilir. Bu balgam geçit kanalını daraltarak öksürüğe yol açar ve nefes almayı daha da zorlaştırır.

Astım ile Koah arasındaki farklar

Astım belirtileri ataklar halinde ve genellikle günlük olarak akciğer fonksiyonundaki dalgalanmalar ile birlikte ortaya çıkabilir. Koah hastalığında belirtiler yavaş yavaş ortaya çıkar ve astım hastalığında görülen dalgalanmalar kadar değişken değildir. Astım hastalığında akciğer fonksiyonları ataklar arasındaki zamanlarda normaldir. Koah hastalığında akciğer fonksiyonları yıllar içinde giderek azalır.

Hastalıkla daha iyi başa çıkabilmek için Koah hakkında bilgi arttırmak amaçlı eğitim çok önemlidir. Böyle bir eğitimi Koah okullarında veya bir rehabilitasyon merkezinde alabilirsiniz. Ülkenin birçok bölgesinde bulunan Eğitim- ve aktivite merkezlerinde (LMS) Koah hastalığı ile ilgili değişik kurslar düzenlenmektedir. Bazılarında hasta yakınlarına da hizmet sunulmaktadır. Bu merkezler genellikle hastanelere yakın olarak konumlandırılmıştır. Norveç’ te bulunan tüm LMS merkezleri ile ilgili her hangi ayrıntılı bir liste bulunmamaktadır ve bu nedenle bu tür merkezlerinin olup olmadığını öğrenmek için hastanenize başvurabilirsiniz.