Aşı Nedir ?

 

Aşı nedir, hastalıklarla mücadele edebilmek için geliştirilmiş olan, daha çok önlem amaçlı kullanılan çözeltidir. İnsanlarda ve hayvanlarda hastalıkların önüne geçebilmek adına uygulanan aşı, enjektör yoluyla vücuda aktarılır ve içeriği hastalığın virüsünden, salgısından ya da parçalarından oluşur. Bu nedenle aşıyı diğer bir deyişle panzehir olarak adlandırabiliriz. 

Yaş grubu fark etmeksizin rahatsızlıkları önlemek ya da giderebilmek için çocuklarda da, yetişkinlerde de kullanılabilir; çiçek hastalığı, çocuk felci, grip, difteri, kızamık, kuduz gibi birçok hastalığa karşı mücadele konusunda yardımcı olur. Aşı, doğru içerik kullanıldığı ve doğru uygulama yapıldığı sürece spesifik bir yan etkiye sahip değildir ancak standartlar dışında bir aşı uygulaması yapılırsa yararı olmayacağı gibi olumsuz sonuçlar da doğurabilir. 

Aşı, genel olarak iki farklı grupta incelenebilir:

Canlı Aşı: içeriğindeki organizmalar canlıdır ve bu şekilde vücuda aktarılır ancak tamamen zararsız hale getirilmişlerdir.

Ölü Aşı: Çözeltinin içindeki organizmalar ölüdür ancak vücuda giriş yapmalarıyla birlikte hastalığın önlenmesini sağlayan antikorların aktif hale gelmesine yardımcı olurlar.

Belirtilen aşı içerikleri hastalıklara karşı vücudun iki ayrı şekilde bağışıklık kazanmasını sağlar. Bunlardan ilki aktif bağışıklıktır ve vücudun antikor üreterek hastalıklara karşı direnmesini sağlar, etkisi yıllarca devam eder. Diğeri ise pasif bağışıklıktır ve hastalıklara karşı o hastalığın mikrobu vücuda enjekte edilerek direnç sağlanır ancak etkisi aktif bağışıklığa göre çok daha hızlı olmasına rağmen aynı oranda çok daha kısa sürelidir. 

Yaygın olarak kullanılan bazı aşılar: 

Kuduz aşısı: Hayvanlar tarafından ısırılmış olanlarda hastalık oluşmaması için yapılır, türü canlı aşıdır. Pahalı bir aşı çeşididir ve herhangi bir yan etkisi yoktur.

Tetanos aşısı: Tetanos mikrobunun insanlarda oluşturabileceği hastalığa karşı yapılır, başka aşı türleriyle karma olarak uygulanabilir. Huzursuzluk, ateş yükselmesi gibi yan etkileri vardır. 

Kabakulak aşısı: Bu da karma olarak yapılabilen diğer bir aşı çeşididir. Hastalıktan koruma oranı oldukça yüksektir ve bu aşının da türü canlı aşıdır. 

Çocuk felci aşısı: Çocuk felci hastalığına neden olan virüsün etkisiz hale getirilmesiyle oluşturulan canlı türde bir aşıdır. Ağızdan damla şeklinde ve deri altına enjeksiyon yöntemiyle olmak üzere iki uygulanış yöntemi vardır. 

Kızamık aşısı: Bilinen en yaygın aşı çeşitlerinden biridir. Kolun üst kısmına uygulanır ve diğer birçok aşı türü gibi bu da canlı aşıdır. 

Aşıların genel olarak herkeste görülebilen bazı yan etkileri vardır. Bunlar: Deride uygulandığı alanda kızarıklık, kaşıntı, tansiyonda ani değişimler, aşırı heyecan, mide bulantısı, baş dönmesi gibi fakat bu yan etkilerin çoğu uygulanan içerikten ve uygulama yönteminden çok kişinin aşıdan korkmasıyla ilgili bir durumdur. 

Ne yazık ki toplumda özellikle çocuklarda aşıların genel uygulanış biçimi olan enjeksiyon yöntemine karşı yaygın ve yoğun bir korku mevcuttur. Bu da aşı öncesi ve esnasında olumsuz durumların oluşmasına sebep olabilmektedir.

 Aşılar, doğru içerik ve doğru yöntemle, dünya standartlarına uygun bir şekilde yapıldığı sürece hiçbir yan etkiye sahip değildir. Bu yüzden toplumda oluşmuş olan mevcut ön yargıyı yıkabilmek için uzmanların her zaman bu konuda dikkatli olmaları, yanlış anlaşılmaları düzeltmeleri gerekmektedir.