Alzheimer Tanısı; klinik değerlendirme sonucu konulacak bir teşhistir. Kesin Alzheimer tanısıancak beyinden alınacak parçaların mikroskop altında incelenmesi ile mümkün olabilir.
Bu da hasta hayatta olduğu sürece çok nadir kullanılabilecek bir yöntemdir. Tanı kriterlerine bakılınca da anlaşılacağı gibi biyopsi veya otopsi öncesinde kesin tanı koyulamaz.
Kişilerde kan tahlilleri ve beyin filmleri ya diğer demans nedenlerini dışlamak amacıyla, ya tamamlayıcı olarak ya da araştırma için kullanılır. Bununla birlikte demans tanısında uzmanlaşmış hekimler sadece muayene ile %95'lere varan oranda doğru teşhis koyabilirler.
Ayrıntılı öykü alzheimer süreci hakkında bilgi sağlar. Detaylı mental muayene ile belirlenen profil hem hastanın durumunun belirlenmesini hem de izlenmesini sağlar. Nörolojik muayene diğer olası demans nedenlerinin belirlenmesi ve Alzheimer hastalığına eşlik edebilecek bulguların kaydedilip takibi açısından önemlidir. Hastalığa sıklıkla eşlik eden duygu, durum ve davranış değişikliklerinin saptanması ve takibi için psikiyatrik değerlendirme gerekir.
Klinik muayene
Alzheimer Tanısı için bir laboratuar testi olmamakla birlikte hastalığa yol açabilecek metabolik ve yapısal nedenlerin dışlanması için bazı testlerin yapılır. Bu testler tam kan sayımı ve biyokimyasal testler, tiroid fonksiyon testleri, vitamin B12 düzeyi, sifiliz serolojisi ve Beyin Tomografisi veya Kranyal MRI'dır.
Klinik değerlendirmede bir endikasyon varsa Beyin Omurilik Sıvısı incelenmesi, EEG, AIDS için HIV testi, SPECT ve PET de incelemelere eklenebilir. Alzheimer merkezlerinin geleceğe yönelik en büyük sorularından birisi Alzheimer hastalığı için tek bir inceleme ile kesin teşhis yönteminin bulunup bulunamayacağıdır.
Böyle bir durumda hastalığın erken teşhisi mümkün olacaktır. Önleyici, koruyucu bir tedavi yöntemi geliştirildiğinde hastalar erken dönemde tedavi edilebilecek veya hastalığın gelişmesi önlenebilecektir.
Mental Durum Değerlendirilmesi
Alzheimer Tanısı için geliştirilen tarama testleri, günlük yaşam aktivitesi değerlendirme gereçleri, evrelendirme ölçekleri ve davranışsal ölçekler bulunmaktadır. En çok kullanılan tarama testi ise Mini Mental Durum Muayenesidir.
Eğitim düzeyi ve dile dayalı bir test olduğundan çok eleştirilen bu test en yaygın tarama testi olmaya devam ediyor. Ama tek başına kullanıldığında bu testin tanı koymada hiçbir değeri olmadığı, faydasının tarama ve izleme döneminde görülebileceği göz önünde tutulmalıdır.
Bir mental muayene bataryasının mutlaka dikkat, bellek, dil, görsel mekansal beceri ve yürütücü işlev ya da frontal işlev denen işlevleri değerlendirmesi gereklidir. Dikkat değerlendirmesi özellikle önemlidir. Dikkat bozukluğu tek başına tüm bilişsel işlev testlerini bozabilir, ayrıca Alzheimer hastalığında erken dönemde belli orandadikkat bozukluğu görülür.
Alzheimer tanısının en erken ve belirgin bulgusu bellek bozukluğudur. Bellek testi içermeyen bir değerlendirilme düşünülemez.
Dil ve görsel mekansal işlev bozuklukları değişken olabilir ve günlük yaşam aktivitelerini etkiler. Yaşa bağlı normları geliştirilmiş nöropsikolojik testler bilişteki çöküşün anlamlılığını, bilişsel işlev bozukluğunun profilini, bozulma hızını ve ilaç tedavi girişimlerinin etkisini belirlemede yararlı olacaktır. Bu testlerin bir kısmı dilimize çevrilmiş, standardizasyon ve geçerlilik çalışmaları yapılmıştır.
Günlük yaşam aktivitelerinde bozulma Alzheimer Tanısı için vazgeçilmezdir. Bu bozukluğun derecesinin ve hangi aktivitelerde olduğunun belirlenmesi hem hastanın takibi hem de bakımının yönlendirilmesi açısından önemlidir. Bu ölçekler dilimize ve kültürümüze de uyarlanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder