Çölyak Arter Nedir ?

 

Çölyak Arter, Bu hastalık bağırsaklardaki besin emilimini sağlayan villus denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Yani bağırsakları besleyen damarlardaki kan akımının azalması veya kesilmesi sonucu bağırsaklarda oluşan tahribattır. 

Bu bağlamda mezenter lenf düğümleri vücudun hastalıkla savaşında önemli bir yeri olan hücre koleksiyonudur. Mezenter bağırsakların karın arka duvarına tutunmasını sağlayan, karın içinde bir arada durmasını ve birbirine dolaşmışını engelleyen, yelpaze biçimine benzeyen kalın bir zardan oluşan yapıdadır. 

Bu yapı karın duvarında periton denilen bir zarın katlanmasıdır. Ancak en önemlisi bu yapının içerisinde bağırsağa giden damarlar ve sinirler geçer. İskemi ise bir organın kanlanması sırasında azalması ile organın beslenmesinde bozulma sağlar. Bu organı besleyen damarın tıkanması yada vücutta az kan bulunması halinde bu olay meydana gelir. Bağırsakları üç atardamar, yani arter besler. 

Bunlar; Çölyak arter, üst mezenter arter ve alt mezenter arterdir. Bu üç damar aort denilen en büyük atardamarın dallarıdır. Çölyak arter hastalığı bağırsaklarda besin maddelerinin sindirimini ve emilimini bozan bir hastalık türüdür. Bu yüzden çölyak arter hastalığı olan kişiler de buğday, arpa, çavdar ve yulaf da bulunan bir protein maddesi olan gluten'e karşı hassasiyet gösterirler. 

Bu kişiler glüten içeren maddelerle beslendikleri zaman ince bağırsakta oluşan immünolojik reaksiyonlar sonucunda hücrelerde iltihap ve hasar meydana getirir. Bu oluşan hasar sonrasında besin maddeleri ile sindirimi ve emilimi bozar. Bu durumda çölyak arter hastalığı vücutta bazı maddelerin eksikliği olarak ortaya çıkar.

Çölyak Arter Belirtileri; Ani başlayan, birkaç saat içerisinde şiddeti giderek artan ve genelde karın çevresi yada karnın daha geniş bir bölgesinde hissedilen bir karın ağrısıdır. Bazen bulantı ve kusma olabilir. Ayrıca ateş ve ishal de görülebilir, dışkıda kan olabilir. Özellikle yemek sonrası ağrı ekspirasyon sırasında ortaya çıkar. 

Çünkü diğer belirtileri arasındadır. Bu hastalığın erken dönemlerde karın ağrısının fazla şiddetli olmasına rağmen karın kısmına basmakla ağrı hissedilmemesi bir tipiktir. Çünkü ilerleyen saatlerde bağırsaktaki hasar belirginleşir ise, karın çevresinde ağrı hissedilmeye başlanır. 

Teşhis edilirken bu özellikleri belirten türde karın ağrısı olan bir hastada karın grafiği, bilgisayarlı tomografi, doppler ultrasonografi, mezenter anjiografi olarak bağırsakları besleyen damarların görüntülenmesi gibi bazı görüntüleme yöntemlerinin kullanılmasıyla tanımlanır. Kan testleri de teşhis de yardımcı olur.

Çölyak Arter Tedavisi; Bağırsak damar tıkanıklığı için akut mezenter iskeminde tedavi amaçlı tıkalı olan damarın açılması ve kansız kalmış olan bağırsakların yeteri kadar kan akımının tekrar verilmesidir. Hastada kronik mezenter iskemi bulguları var ise, ilk seçilecek olan tedavi yöntemi anjiografi olmalıdır. 

Çünkü karın ağrısı olan hastalarda anjiografi önemli bir tanı yöntemidir. Bu sırada gerekli ise bağırsak rezeksiyon sınırları da saptanabilir. Bu amaçla damar genişletici ilaçlarda fayda sağlayabilir. Ancak genelde tıkanan damar içerisinde pıhtının çıkarılmasına yönelik cerrahi tedaviler de uygulanabilir. Bu işlem sonrasında bağırsağa yeterli kan akımı sağladığı zaman hasta bağırsak parçası ile eski haline kavuşur ise, tıbbi tedavi yoluyla izlenir. 

Hastalara özellikle kanın tekrar pıhtılaşmasını önleyecek ilaçlar verilir. Fakat hasta olmuş bir bağırsak için kısmi geri dönüşümü olmayacak derecede hasar görmüş ise, bu kısım kesilerek çıkarılır. Daha sonra kalan parçalar birbirine birleştirilir. Bazı hastalarda ömür boyu destek tedavisine gerek duyulabilir.